Wallerstein`s dünya sistemi yaklaşımı

Abstract

Wallerstein'ın 1970'li yıllarda geliştirdiği Dünya-Sistemleri teorisi o yıllarda Amerika Birleşik Devletlerinde kendinden önce varolan çeşitli teorilerin yetersizliklerini tamamlama ve toplumsal değişime tarihsel yaklaşım getirme iddiasıyla ortaya çıkmış ve sosyolojinin alt sahasını oluşturmuştur. Wallerstein bunu 1974 yılında yazdığı üç ciltlik Modern Dünya Sistemi ile yaparken siyasal ideolojisini Karl Marx'tan almış, uzun süreli yapıların tarihsel çözümlemesinde Annales Okulunun ve Braudel'in uzun süre yaklaşımından etkilenmiştir. Wallerstein kapitalist dünya sisteminin 16. yüzyılda Batı Avrupa'da feodalizmin krizinden sonra modern dünya sistemi olarak doğduğunu, kesintisiz sermaye birikimi yayılma ve eşitsiz değişim ile bugüne kadar geldiğini ileri sürer. Dünya sistemi Marksizmin temel noktası olan kapitalizmin sınıf çatışmasını küresel olarak ele alır. Wallerstein dünya sisteminin uzamsal boyutu olan çekirdek ve çevreye yarı çevre olarak bir bölge daha ekler. Yarı çevre orta bir yerdedir. Wallerstein, üretimin kar elde etmek amacıyla satış için yapıldığı ve karın da pazar aracılığı ile elde edildiği sistem olan kapitalizmin uzun süre karşıtlıklarını ve uluslararası sistemde devletler arasındaki rekabeti ve çekirdek- çevre ilişkilerinde eşitsiz değişim ve sömürüyü inceler. Sistemin zamansal boyutu döngüsel ritmler, yüzyıllık eğilimler, krizler ve geçişlerdir. Wallerstein şu anda bir kriz döneminde olduğumuzu, sistemin bir başka sisteme geçiş yapacağını öngörür. Bu sistem sosyalist sistemdir.

Wallerstein created world-systems theory and it became a sub-field of the US sociology in 1970s. He wrote The Modern World System in three volumes and introduced a new approach, historicist approach which was not usual until then, to the social change. In doing that, he benefited ideologically from Marx and was influenced by the Annales School and Braudel's long duree in analysis of the historical structures. 1 Düzeltme m