İş çevrimleri ve endüstri analizi: Türkiye için ampirik bir çalışma

Abstract

Bu tezin ana amacı Türkiye'de 1994 ve 2001 yılları arasında yaşanan iki büyük ikiz krizin kredi çevrimi ve iş çevrimlerinin bileşkesinde ortaya çıktığını göstermek ve bu konjonktürde endüstriyel dalgalanmaların nasıl seyrettiğini açıklamaktadır. Bu bağlamda iş çevrimleri yazınındaki tartışmaları ve ana okulları kapsayan bir literatür taramasından sonra, Türkiye'de 1990 ve 2003 yıllan arasında iktisadi faaliyetteki dalgalanmaların doğasmı sergileyen bir vaka çalışması yapılmıştır. Vaka çalışmasından elde edilen bulgulara dayanarak, bu bulguları istatistiksel olarak sınayan ampirik bir çalışma yapılmıştır. Ampirik çalışmada elde edilen sonuçlar, krizlerin dışsal şoklar veya politika otoritelerinin yanlış kararlarından çok, iş çevrimi ve kredi çevrirninm birbirini besleyen ve yaratan dinamiklerine dayandığını desteklemektedir. Bu anlamda en önemli ilişki, kredinin dış ticarete açık ve dış ticarete kapalı sektörler arasında dış ticarete kapalı sektörler lehine orantısız dağılımıdır. Kredinin sektörel dağılımındaki bu asimetri kredi çevriminin yayılım mekanizmasını teşkil etmektedir. Kredi çevriminin etki mekanizmasını ise, 1994 Krizi öncesinde 1989 Dış Mali Liberalleşme karan ve kamu harcamalarındaki genişleme oluştururken; 2001 Krizi öncesinde ise 1996 Gümrük Birliği Anlaşması ve Sınırsız Mevduat Sigortasının ihdası teşkil etmektedir. Aynca, dış dünyadan kaynaklanan 1991 Körfez Krizi, 1998 Asya ve 1999 Rusya Krizleri de iktisadi faaliyeti olumsuz yönde etkilemiştir. En son olarak Krizler öncesinde uygulanan büyüme ve istikrar politikalan çevrimsel hareketleri sınırlayıcı olmak bir yana, kredi ve iş çevrimlerini şiddetlendirici ve krizleri derinleştirici bir yapı göstermektedir.

The main purpose of this thesis is to show that the two twin crisis, which were experienced by Turkish Economy in 1994 and 2001, emerged as the resultant of Credit and Business Cycles and to explain the patterns in industrial fluctuations as a response to the cycles in general economic activity. As a consequence of this fact, after a detailed literature survey including the basic arguments, discussions and the main schools in Business Cycles Literature, an event study, which presents the nature of fluctuations in economic activity in Turkey between 1990 and 2003, is made. Depending on the findings of this event study, an empirical study, which is aiming to test those findings by statistical means, was managed. The results, which are maintained from the empirical study, confirmed that the two twin crises emerged because of the dynamics of the c o-dependent Credit and Business Cycles rather than external shocks and/or erroneous decisions and applications of policy authorities. In this manner, the most important relationship is the disproportionate allocation of bank credits between tradable and non-tradable goods sectors, in behalf of non-tradable goods sector. This asymmetric pattern in the allocation of credit constitutes the propagation mechanism of the Credit Cycle. On the other hand, while the impulse mechanism constitutes of External Financial Liberalisation Reform in 1989 and expansionary government expenditures before 1994 Crisis; the basic facts triggering the Credit Cycle before 2001 Crisis are Customs Union Agreement and Unlimited Deposit Insurance in 1996. In addition to those, 1991 Gulf Crisis, 1998 Asian and 1999 Russia Crises have affected Turkish economic activity negatively. Finally, it is found that the development and stabilisation policies applied before the crises, did not have any counter cyclical nature, in fact, they seemed to strengthen the cyclical fluctuations and deepen the crises. ill