Hârizmşahlar`da devlet teşkilâtı, ekonomik ve kültürel hayat

Abstract

Hârizmahlar'da hükümdar mutlak hakim olarak devleti yönetir ve Tanrı'nınyer yüzündeki gölgesidir. (Zıllullâh-i fi'l-arz). Devlet yönetiminde merkezdeDîvân-ı Â'lâ, Dîvân-ı nâ ve Turâ, Dîvân-ı stifâ-yı Memâlik, Dîvân-ı râf veDîvân-ı Arz bulunur. Sarayda ise hâcib, silâhdâr, emîr-i âlem, tatdâr, câmedâr,arabdâr, çanigîr, vekîl-i der, emîr-i âhûr ve müstahdemler görev yapar.Hârizmahlar ordu tekilâtına büyük önem vermilerdi ve Kanglı-KıpçakTürk boyları orduda önemli rol oynuyorlardı. Adliye tekilâtının baında kadılkudatbulunuyordu ve adlî sistemin idaresinden sorumlu idi. Eyalette ise, eyalet dîvânlarıvardı. Ayrıca eyaletlerde ehzâde vezirleri, atabegler, valiler, amîdler, ahneler,reisler, mutasarrıf ve âmîller görev yapıyordu.Hârizmâhlar, hakim oldukları corafya itibariyle hem ürettikleri mallarıihraç ediyor hem de transit ticaretin avantajlarından faydalanıyorlardı. Ayrıcavergiler ve ganimetler de devletin gelir kaynakları arasında yer alıyordu.Hârizmâhlar kültürel hayatın gelimesi için gerekli ortamı salamıtı. Budönemde önemli âlimler, air ve edipler yetimitir. Hârizmâhlar'ın imarfaaliyetlerine önem verdiklerini de biliyoruz. Ancak Mool istilası nedeniylegünümüze çok az eser ulaabilmitir.

The emperor in Khwarazmshahs rulers the state as an absolute ruler and heis the living shadow of the God on earth (Zillullâh-i fi?l-arz). Dîvân-ı A?lâ, Dîvân-ınâ ve Turâ, Dîvân-ı stîfâ-yı Memâlik, Dîvân-ı râf and Dîvân-ı Arz stay at thecentral of the state administration.Hâcib, silahdâr, emîr-i âlem, tatdâr, câmedâr, arabdâr, çanigîr, vekîl-i der,emîr-i âhûr and müsdahdems work at the palace.Khwarazmshahs gave big importance to the military organization andTurkish tribes of Kanglı-Kıpçak acted a great role in the army. The chair of theadministration of justice was kadılkudat and he was responsible of theadministration of the jurisdiction. There were state councils at the states.Furthermore, the vizier of prince, atabegs, mayors, âmids, chiefs, mutasarrıf andâmils worked at the states.Because of their ruling geography, Khwarazmshahs both imported theproduced goods and toot advantages of the transit commerce. However, the taxesand spoils of war were of the income sources of the state.Khwarazmshahs established a suitable environment for a developed culturallife. Significant scholars, poets and autors lived at this area. We also know thatKhwarazmshahs gave importance to the building activites. However, because of theMongolian invade, few works remained up to today.