Mekteb-i Harbiye`nin Türkiye`de modern bilimlerin gelişmesindeki yeri (1834-1876)

Abstract

Tezimizde, II. Mahmud tarafından modern askerî bilim ve teknikleri öğrenmiş, çağdaş bigilerle donatılmış subay yetiştirmek amacıyla kurulmuş olan Mekteb-i Harbiye'nin, 1834 ? 1876 arası dönemini ve bu kurumun 19. yüzyılda Avrupa'da ortaya çıkan modern bilimlerin Türkiye'deki gelişimini incelemeye çalıştık.Okulun kuruluş safhasında, askerî fen ve teknik içerikli dersler ön planda tutulmuş iken, daha sonraları modern bilimlerin okutulması mektebin eğitim programında önemli bir yere sahip olmuştur. Bünyesinde bir matbaanın kurulmuş olması, telif ve tercüme faaliyetlerin gelişmesinde ve okutulacak kitapların kolaylıkla yayımlanmasına imkân sağlamıştır. Bu durum mektebin öğretim kadrosunun modern bilimlere, askerî fen ve sanatlara ait çok sayıda eser hazırlamasını teşvik etmiştir.Kuruluş yıllarından itibaren Avrupa'dan uzman öğretim üyeleri getirilmiş ve bunlar gerek eğitim gerekse telif ve tercüme faaliyetleri ile Avrupa'daki bilgileri aktarmışlardır. Aynı şekilde öğrenciler, Avrupa şehirlerine gönderilerek bilgi ve tecrübeleri geliştirilmeye çalışılmıştır.Tezimizde, Mekteb-i Harbiye'nin kuruluşundan başlayarak Osmanlı Devlet yapısında yeni bir dönemin başlangıcı olan I. Meşrutiyet'in ilanına (1876) kadar 42 yıllık dönemini ele aldık. Sonuç olarak, öğretim üye ve öğrencileri ile birlikte Mekteb-i Harbiye'nin hem ülkenin savunmasının güçlenmesine, hem de Türkiye'de bilim ve eğitimin gelişimine büyük katkı sağladığını söyleyebiliriz.

In our Master?s thesis we tried to investigate the period of 1834-1876 of the Military School (Mekteb-i Harbiye) which was found by Mahmud (the second), aiming to train officers who were learnt with modern military techniques and equipped with contemporary scientific knowledge. Besides, we also tried to investigate the progress of modern sciences in Turkey from the perspective of our military concept.During the establishment period of the school, military sciences and techniques were the prior lessons but later, the modern sciences become the major courses of curriculum of the school. There was a printing-office in the structure school which was providing an easy way for writing and translating documents and printing of the books for the lessons. The presence of the printing-office also encouraged the instructors of the school to write many books about modern sciences, military arts and sciences.Since the establishment of the school, many European-expert instructors had brought to the school and they transferred their knowledge about military developments in Europe by educating the students or translating the books about the issue. With a similar method, many students were sent to European capital cities and their knowledge and experiences about military developments were tired to be enhanced.In our Master?s thesis, we dealt with the 42-year period which starts with the establishment of the Military School and finishes with the declaration of the first Constitutional Government (I. Meşrutiyet) that started a new era in the Ottoman Government hierarchy and structure. As a result, it can be stated that both the students and the instructors of the Military School had essential and significant contributions into the strengthened of the state defense and the development of sciences and education in Turkey.