Ebü`l-Vefâ Muslihuddin Mustafâ`nın Farsça şiirleri

Abstract

XV. yüzyıl Türk edebiyatının henüz olgunlaşma dönemidir. Bu dönemde Fars dili ve edebiyatı Osmanlı coğrafyasında revaç bulmakta ve örnek alınmakta, bu dilde şiirler de yazılmaktadır. Bu dönemde Osmanlı topraklarında birçok şair ve edip Farsça edebi eserler vücuda getirmiştir. Bu dönemin en önemli bilim ve kültür adamlarından Ebü'l-Vefâ Muslihuddin Mustafâ da Türkçe mensur ve manzum eserlerinden başka Arapça ve Farsça şiirler de yazmıştır.XV. yüzyılın ilk çeyreğinde doğup 1491'de vefat eden Ebü'l-Vefâ Muslihuddin Mustafâ astronomiye dair kitaplarıyla ve tasavvufî şahsiyetiyle tanınmıştır. Asıl memleketi olan Konya'da Karamanoğlu İbrahim Bey'le, ve daha sonra yerleşip bir semtine adını verdiği İstanbul'da Fatih ve Bayezid II'le yakın ilişkileri olmuş, döneminin en üst seviyedeki insanlarının saygısını kazanmıştır.Bu çalışma da Osmanlı'da manzum eser yazan şairler ve eserleri hakkında bilgiler verilmiş, Ebü'l-Vefâ Muslihuddin Mustafâ'nın hayatı ve eserleri tanıtıldıktan sonra Farsça şiirleri üzerinde inceleme yapılmış ve 1621 beyit tutan 195 adet Farsça şiirinin edisyon kritiği yapılarak bu çalışmada sunulmuştur. Bu şiirler, tercî-i bent, terkîb-i bent, gazel, kaside, nazım, rubâî, tek beyit ve mesnevi nazım şekillerinde ve tasavvuf, astronomi, din, dilbilim, müzik gibi konularda yazılmıştır.

XVth century is a period of maturity for Turkish literature. In this period, Persian language and literature came to be popular and constituted an example for the societies in the Ottoman territories. Alot of poets and writers wrote poems and books in Persian during the period. One of the most prominent scholars and men of literature, Ebü?l-Vefâ Muslihuddin Mustafâ also wrote Arabic and Persian poems beside his Turkish books and verses.Born in the first quarter of the XVth century and passed away in 1491, Ebü?l-Vefâ Muslihuddin Mustafâ was a mystic, a sufi and a well-known writer of books about astronomy. Being in close relationship with Karamanoğlu İbrahim Bey in his home country Konya, and later with Mehmed II and Bayezid II in İstanbul where he settled down, gave his name to a district in it and gained the respect of the people of the highest level.This study presents information about Ottoman poets who wrote poems in Persian, and introduces Ebü?l-Vefâ Muslihuddin Mustafâ?s life and works. A critical edition of his 195 pieces of Persian poems composed of 1621 couplets follows this preliminary information. These poems were written in the forms of tarci, gazal, qasida, nazm, rubai, monostich and mathnawi, on themes such as mysticism, astronomy, religion, linguistics, and music.