Azerbaycan vergi sistemi: Sorunlar ve çözüm önerileri

Abstract

Devlet, faaliyetini yürütebilmesi için ihtiyaç duyduğu gelirleri çeşitli şekillerde sağlamaktadır. Bu anlamda vergiler kamu gelir türlerinin en başta gelenidir. Devletin vergi yoluyla topladığı gelirin, toplam kamu gelirleri içersindeki payı birçok ülkede %70?80 civarındadır. Çalışmamızın merkezinde yer alan ve vergi gelirlerinin kamu bütçesinin finansmanında önemli rol oynadığı Azerbaycan'da ise bu oran, daha düşük düzeydedir..Bu çalışmamızın ana konusu Azerbaycan kamu bütçesinin oluşmasında vergi gelirlerinin analiz edilmesi ve piyasa ekonomisinin taleplerine uygun bir vergi sisteminin oluşturulması amacı doğrultusunda ortaya çıkan sorunlar konusunda çözüm önerilerini sunmaktır.Tezimiz üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde vergi ile ilgili teorik bilgilere değinilmiş; vergilerin ayırımı, çeşitleri ve vergileme ilkeleri gibi konular ele alınmıştır. İkinci bölümde, Azerbaycan vergi sisteminin tarihi gelişimi, vergi sisteminde uygulanan vergiler ve ülkenin kamu bütçesinin oluşmasında vergi gelirlerinin durumu incelenmiştir. Üçüncü bölüm ise, vergi ilkeleri açısından Azerbaycan vergi sisteminin değerlendirilmesi, Azerbaycan vergi sisteminde ortaya çıkan sorunlar ve bu sorunların çözümü konusunda düşünülen önerilerden oluşmaktadır.Sonuç olarak, Azerbaycan kamu bütçesinin oluşmasında vergi gelirlerinin önemli yere sahip olmasına rağmen, kayıt dışı ekonominin genişliği, vergi denetim mekanizmasının yetersizliği, vergi tabanının dar olması, vergi sisteminde adaletsizliğin daha belirgin bir düzeyde olması ve vergi kültürü ve bilincinin oluşmaması gibi sorunlardan dolayı vergi gelirlerinin olması gereken düzeyin çok altında gerçekleştiği ortaya konulmuştur.

State provides the income it requires for its activities in various ways. In this context taxes lead among the types of public revenues. In many countries tax revenues account for 70 to 80% of the total public revenues. In our focal country Azerbaijan, where taxes are an important actor in financing of budget, this rate is lower.The main subject of our study aims to analyze tax incomes in the public budget in Azerbaijan and to provide solutions to some problems arising from establishing a tax system that answers the demands of the market economy.The thesis consists of three chapters. First chapter examines theoretical aspects of taxes, differentiating taxes, tax types and principals of taxation. Second chapter studies historical development of Azerbaijan tax system, taxes utilized in the tax system and the position of tax revenues in the national government budget. The last chapter consists of evaluating tax system of Azerbaijan according to taxation principals, problems arising within the tax system and recommendations on these issues.In Conclusion, although tax revenues has a significant place in the formation of the Azerbaijani public budget, it has been come across that tax revenues was less than it had to be because of size of shadow economy, insufficiency of tax audit mechanism, shortness of tax base, injustice in the tax system, lack of tax consciousness and tax paying habit.