Boru hatları ulaşımı ve potansiyelinin Türkiye`nin siyasi coğrafyasındaki etkileri ve önemi

Abstract

Boru hatları, ekonomi adı verilebilecek organizmaya ihtiyaç duyduğu enerjiyi taşıyan damarlar gibidir. Bu nedenle boru hatları, geçtiği ve ulaştığı bölgelerin ekonomik ve politik anlamda kalkınabilmesi için stratejik bir önemi ifade etmektedir. Bu yaşamsal değeri nedeniyle enerji üreticisi ve tüketicisi ülkeler, boru hatları siyasetinde etkin olmaya çalışmakta ve kendileri için güçlü bir pozisyon elde etmeye çalışmaktadır.Soğuk Savaş'ın bitmesi ile beraber ortaya çıkan politik boşluklar, dünya enerji siyaseti açısından Hazar ve Orta Asya gibi iki önemli petrol ve doğal gaz zengini bölgenin paylaşım mücadelesini gündeme getirmiştir. Bu yeni dönem güç rekabeti, iki ana aktör konumundaki ABD ile Rusya etrafında şekillenmekte ve bu ülkelerin müttefiklerinin de katılımı ile çok boyutlu bir özellik kazanmaktadır.Günümüz enerji politikalarının en önemli gündemini oluşturan Hazar ve Orta Asya çıkışlı boru hatlarının muhtemel geçiş güzergâhı, coğrafi konumu ve tarihi birikiminin sağladığı imkânlarla Türkiye'yi, bu yeni mücadelenin en değerli taraflarından birisi haline getirmektedir. Sahip olduğu enerji kaynaklarını ekonomisinin kalkınması için temel dinamik olarak gören doğu komşuları ile gelişmiş ekonomisine dinamizm sağlamaya çalışan enerji fakiri Avrupa arasında kalan Türkiye, birbirine ihtiyaç duyan bu iki bölge arasındaki konumu ile kendisine politik üstünlük sağlamaya çalışmaktadır.Bu çalışmada, Türkiye'nin boru hatları siyasetindeki yeri, etkileyen tüm faktörler göz önünde tutularak incelenmeye çalışılmıştır. Söz konusu çalışmadaki bakış açısı, Türkiye'nin stratejik bir geçiş ülkesi olabilmesinin yanında, ihtiyaç duyduğu enerjiyi farklı kaynaklardan sürekli olarak temin edilebilmesi için gerekli şartların ortaya konulabilmesi merkezli olmuştur. Bu nedenle Türkiye'nin boru hatları siyasetindeki üstün ve zayıf yanları ile etken ve edilgen yanları bu çalışmanın ana gündemini oluşturmaktadır.

Pipelines are just like streaks that transport necessary energy to the organism called economy. Therefore, pipelines convey a strategical severity for economical and politic devolopment where they pass and access. On account of this existence value, energy breeder and consumer countries try to be active on pipelines politics and try to gain a powerful position for themselves.Arised geopolitical spaces through passing the cold war have brought up an explaitation contest of the rich zones of the petroil and natural gas such as two important power Khazar and Middle Asia in terms of world policy. This new period's contention is taken on a shape by the United States of America and Russia, which are two main factors of the position, and have become more multi-faceted characteristic with their allies's joining.The potential transition zone of the pipeline routes starting from Caspian Sea and Central Asia, which has become the most substantive issue of today?s energy policies, renders Turkey one of the most indispensible parties in this contest thanks to the opportunities with which its geographical position and historical background provide. Lying between its eastern neighbors who see energy sources they have as basic dynamics for their economics to develope and Europe that is trying to add dynamizm to its developed economy with scarce energy, Turkey is struggling to gain political edge through its position between the two regions that need each other.In this scope of study, it has been attempted to examine all the factors of Turkey's pipelines in the area of politics. The point of view in the aforementioned study, of the conditions, the centerization is on Turkey being a strategic bridge country and and that she can continually obtain the energy she needs from various resources. For this reason, the main actuality of the study is Turkey's active and passive, superior and inferior aspects in pipeline politics.