Bulgaristan sınırlarının oluşumu ve bu sürecin Türkiye`ye etkisi (1876-1919)

Abstract

Tezde Türkiye'nin Balkanlar'daki iki komşusundan biri olan Bulgaristan'ın sınırlarının ilk nasıl tespit edildiği ve 1878 Ayastefanos Antlaşmasını müteakiben hangi değişikliklere uğradığı araştırılmıştır. Tezin amacı, Bulgaristan'ın tarih sahnesine çıkışıyla Türkiye üzerinde nasıl bir tesirin meydana geldiğini incelemektir.Tezin Birinci Bölümünde, Osmanlı Devleti'nde idarî bakımdan otonom iki Bulgaristan vilâyetinin meydana getirilmesi çabası çerçevesinde 1876 İstanbul Konferansı görüşmeleri ele alınmıştır. Avrupa siyasî ve diplomatik tarihi bağlamında bu çaba Büyük devletlerin, Bulgaristan'ın bağımsız bir devlet haline getirilmesi yolunda atılan ilk adım olarak karşımıza çıkmaktadır. Tezin İkinci Bölümünde Bulgaristan Prensliği'nin 1878 Ayastefanos Antlaşması ile kabul edilen ilk sınırlarının belirlenme süreci incelenmiştir. Ayastefanos Antlaşmasını geçersiz kılan 1878 Berlin Kongresi görüşmeleri, tezin Üçüncü Bölümünün konusu olup, burada sadece Bulgaristan'ın sınırları ile ilgili olan beyanatlar ele alınmıştır. Dördüncü Bölümde öncelikle, Berlin Kongresi ile kurulan Şarkî Rumeli Vilâyeti'nin Bulgaristan Prensliği'nce 1886 yılında ilhak edilmesinden sonra yapılan Osmanlı-Bulgar sınır muameleleri incelenmiştir. Aynı bölümün devamında Bulgaristan'ın, bağımsızlığını elde etmesinden kısa bir süre sonra başlayan Balkan Savaşları neticesinde değişen sınırları ele alınmıştır. Burada Bulgaristan'ın I. Dünya Savaşı sonrasında imzaladığı Neuilly Antlaşmasıyla sahip olduğu topraklara kısaca değinilmiştir. 1878'da otonom bir Prenslik olarak teşekkül etmesinden itibaren 40 yıl gibi kısa bir süre içinde Bulgaristan, sınırlarını Osmanlı Devleti aleyhine hayli genişletmiştir. Beşinci ve son Bölümde bu durumun Türkiye üzerindeki tesiri incelenmiştir. Netice olarak, Bulgaristan'ın kuruluşu ve genişlemesiyle Osmanlı Devleti sadece Rumeli'deki topraklarının büyük bir kısmından çekilmek durumunda kalmamış, kurulan yeni Cumhuriyet, yeni bir savunma stratejisi benimsemek zorunda olmuştur.

In this thesis the formation of Bulgarian boundaries and the changes that they have been subjected to after 1878 San Stefano Treaty are examined. This researches' purpose is to find out how the formation and the changes of Bulgaria's boundaries had influenced Turkey as her neighbour on the Balkan Peninsula. The subject of the thesis' first part is the 1876 Istanbul Conference deliberations concerning the attempt aiming the formation in the Ottoman Empire of two autonomous Bulgarian vilayets. Regarding the European political and diplomatic history this attempt appears as the Great Powers' first step to create an independent `Bulgaria` state.In thesis' second part, the determination process of the Bulgarian Principality's first boundaries, admitted by the 1878 San Stephano Treaty is examined. The subject of the third part is the 1878 Berlin Congress, which had invalidated San Stephano Treaty. Here the Congress' deliberations concerning especially the Bulgaria's boundaries are reviewed. Thesis' fourth part is dedicated to the new Ottoman-Bulgarian boundary determinations after the 1886 Tophane Treaty. This Treaty was signed after Bulgarian Principality proclaimed the annexation of Eastern Roumelian Vilayet to her territory. In the same part Bulgaria's new boundaries after her independence proclamation and the Balkan Wars are examined as well. Here the new Bulgarian territories, determined by the Neuilly Treaty at the World War I end, are also mentioned. For a short period like 40 years after Bulgaria's establishment as a Principality in 1878, she considerably raised her territories unfavourably the Ottoman Empire. This thesis' fifth part is dedicated on this expansion's influence on Turkey. As result of the Third Bulgarian Kingdom's formation and expansion, the Ottoman Empire not only lost and receded its Rumelian territories but the new Republic was obligated to develop a new defensive strategy.