İstanbul Darülfünun Edebiyat Fakültesi (1900?1923)

Abstract

Türkiye'de ilk Darülfünun kurma teşebbüslerinden itibaren üniversitenin şubeleri arasında yer alan Edebiyat Fakültesi, 1900 yılında eğitim öğretime başlamış ve faaliyetlerini günümüze kadar devam ettirmiştir. II. Meşrutiyet ve Milli Mücadele dönemlerinde önemli değişimler geçirmiştir. Osmanlı devrinde ilmi ve idari özerkliğe kavuşan fakülte kurumsallaşmasını tamamlamış bir şekilde Türkiye Cumhuriyeti'ne intikal etmiştir.Atatürk'ün ?Türk harsının mihrakı? olarak vasıflandırdığı ve ilmi sahadaki milli istiklali tamamlama misyonunu yüklediği Edebiyat Fakültesi'nin Türk kültür ve eğitim hayatına olan katkıları bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Cumhuriyetin kuruluşuna kadar geçen sürede Edebiyat Fakültesinden mezun olan yaklaşık 357 öğrenci sosyal, siyasi ve ekonomik hayatta yerlerini alarak büyük başarılara imza atmışlardır. Edebiyat Fakültesinin kuruluşundan itibaren 1923 yılına kadar geçirdiği aşamalar, akademik kadroları, ders programları, öğrencileri ve bilimsel faaliyetleri incelenmiştir.Çalışmamızda Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve fakültenin Darülfünun dönemine ait kendi kaynakları yoğun bir şekilde kullanılmıştır. Eğitim tarihi alanında yapılan araştırma eserler, hatıralar ve dönemin basını taranarak belgelerde yer almayan bazı boşluklar giderilmeye çalışılmıştır. İlk 23 yıllık döneme ait veriler ışığında Edebiyat Fakültesi'nin Türk eğitim tarihindeki yeri ve önemi ortaya konmaya çalışılmıştır.

Faculty of Letters, which has taken its place among the faculties of university as from the first attempts of the founding of the Darülfünun (university), started its educational life in 1900 and has continued it until today. It has come through significant changes during 2nd Constitutionalism and National Struggle periods. The faculty, which had attained scientific and administrative autonomy during the Ottoman Era, devolved to the Republic of Turkey having completed its institutionalization.Contribution of the Faculty of Letters to the Turkish cultural and education life, which Ataturk classified as the ?centre of Turkish culture? and ascribed the mission of fulfilling independence in scientific field, constitutes the aim of this study. 357 students, who graduated from the faculty until the establishment of Republic of Turkey, succeeded great accomplishments in political and economic arenas.Phases it has evolved, academic staffs, curricula, students and scientific activities of the faculty from its establishment until 1923 have been scrutinized. Prime Ministry Ottoman Archives and faculty?s own sources belonging to that period have been intensively used. Research works on the field of education history, memoirs and the media files of the period have also used to cover the gaps. We tried to define the place of the Faculty of Letters in the Turkish educational history in light of data belonging to the period.