Üsküdar Mihrimah Sultan Külliyesi

Abstract

Mimar Sinan'ın İstanbul'daki üçüncü, Üsküdar'daki ilk yapısı olan Üsküdar Mihrimah Sultan Külliyesini incelemeye çalıştık. Onbeş bölümde incelediğimiz külliyenin fonksiyonlarının kurulduğu bölgeye ve yakın çevresine verdiği hizmetler takdire şayandır. Topraklarını zulmederek değil, topraklarına hizmet götürerek büyüyen ve gelişen Osmanlı İmparatorluğu'nun, sadece çok küçük bir alanını kapsayan Üsküdar'ın camileri ve evkafının küçük bir bölümünü oluşturan Üsküdar Mihrimah Sultan Külliyesi yeniden şehirlerini ihya etmek isteyen ve yeniden büyük bir devlet olma yolunda olan Türkiye Cumhuriyeti için güzel bir örnek oluşturmaktadır.Vakfiyelerde yer alan vakfın yürütülme şartları, vakıf görevlilerinde aranacak nitelikler, yapmaları gereken işler, verilmesi gereken ücretler ve görevlileri denetleyecek kişiler gibi konular günümüzde de incelenmeli, dönemimizin koşullarına göre yeniden elden geçirilmeli ve günümüze uyarlanmalıdır. Üsküdar'da çoğu kimsenin ismini dahi bilmediği Mihrimah Sultan Külliyesi'nin yüzleri aşan çalışanları, çalışma sistemleri, kontrol mekanizmaları ve ücretlendirilmeleri gibi bilgilerin tekrardan değerlendirilmesi ve faydalı bilgiler haline getirilmesi yine memleketimiz açısından faydalı olacaktır.Gelir kaynakları Üsküdar Mihrimah Sultan Külliyesi'nin ekonomik yönden gizli yönünü göstermektedir. Dışarıdan bakıldığında bir cami, bir medrese ve bir sıbyan mektebi'nden oluşan mimari açıdan güzel bir yapı topluluğu görünümündeki külliye, adeta buzdağının görünen yüzünü oluşturmaktadır. Vakfiyelerinde yer alan yüz'den fazla köy, dükkanlar, ticari ve sınai işletmeler ve diğer gelir kaynakları külliyenin asıl büyüklüğünü göstermektedir. Akarların fazla olmasının yanı sıra bunların yönetim sistemi de bizler için önemli verilerdir.

In this study, it has been aimed to examine the Mihrimah Sultan Kulliyesi as Architect Sinan?s first building in Üsküdar and the third for İstanbul. Different functions of the Külliye are admirable for its immidiate vicinity and for near regions and has been observed under 15 sections in this study. Üsküdar Mihrimah Sultan Külliyesi is a small part of a series of mosques and foundations of Üsküdar which was a very small part of the Ottoman Empire conquering and growing not by cruelty but by bringing services to the people and therefore setting a good example for the Turkish Republic taking the steps to be a great country and to revive its cities once more.The system of Vakıf, such as the administration of the foundation, the specialities of foundation workers and the jobs needed to be done, payments to be made, supervisors of the workers should be examined, studied and revised again for todays conditions. The information about the workers of Mihrimah Sultan Kulliyesi, being more than hundreds, their system of labor, work control mechanisms and payment evaluations should be examined again to valuate these information while being beneficial for our country, even though so many people in Üsküdar does not even know this name.The sources of finance for Mihrimah Sultan Külliyesi are displaying its economically unseen side. When observed superficially the Külliye, consisting of a group of architecturally exceptional buildings of a mosque, a medrese (school of high education)and a sıbyan mektebi (elementary school) is almost like the visible part of an iceberg. The main sources of finance in the records of the Vakfiye, consisting of hundreds of villages, shops, commercial and industrial facilities besides many other sources are the main greatness of the Külliye. The number of Akar (sources of finance) and their administrative system altogether are important data for our study.