Ertelenmiş vergilerin finansal raporlamadaki yeri ve önemi; bir araştırma

Abstract

Muhasebe standartları başlıca finansal raporlama kurallarını ortaya koyarken, vergi düzenlemeleri de vergi kurallarını ortaya koymaktadır. Bu iki kural setinin amaçlarının farklı olması, işletmelerin kazançları üzerinden hesapladıkları vergilerin raporlanmasında etkili olmaktadır. Vergi kurallarına göre belirlenen devlete ödenecek vergi ile muhasebe kurallarına göre belirlenen vergi giderinin aynı anda finansal tablolara yansıtılabilmesi, ancak ertelenmiş vergilerin finansal raporlanması ile mümkün olmaktadır. Ertelenmiş vergilerin finansal raporlanmasının temeli, dönemler arası vergi dağıtımına dayanmaktadır. Bu temele göre; işletmelerin devlete ödemek zorunda oldukları vergi, bir gider unsuru olarak kabul edilmekte ve ilgili olduğu gelir ve giderlerle aynı dönemde tahakkuk ettirilerek muhasebeleştirilmektedir.Bu çalışmada, ertelenmiş vergi kavramının gelişimi, ulusal ve uluslararası finansal raporlama standartlarındaki durumu ve ülkemizde ertelenmiş vergilerin uygulanma modelleri ele alınmış, bununla birlikte finansal raporlarda yer alması gereken ertelenmiş vergi bilgilerinin önemi ortaya konmuştur. Bu doğrultuda, ertelenmiş vergilerin finansal raporlanmasının ülkemizdeki durumunun tespit edilmesine yönelik bir araştırma yapılmıştır. Araştırma sonucunda, şirketlerin finansal tablolarında oransal olarak önemli büyüklükte yer alan ertelenmiş vergilerin çok önemli bilgileri içermesine rağmen, bunlara ilişkin yapılan açıklamaların yeterli ve anlaşılır bir düzeyde sunulmadığı belirlenmiş bulunmaktadır.

While the financial reporting rules are determined by accounting standards, tax rules are determined by tax legislation. The difference between these two sets of rules has an impact on the financial reporting of corporate income taxes. The only possible way to recognize income tax payable (calculated according to tax rules) and income tax expense (calculated according to accounting standards) is to report deferred taxes on financial statements. The financial reporting of deferred taxes is based on inter-period tax allocation. According to this basis; income tax payable is recognized as a business expense based on matching principle.This study explains the development of deferred tax concept, position of deferred taxes in the national and international accounting standards, application models of deferred taxes in Turkey and significance of deferred tax disclosures in financial reporting. To such end, a research is conducted to determine the position of financial reporting of deferred taxes. The result indicates that although income tax disclosures include important information and companies have significant amount of deferred tax asset and liabilities, the level of income tax disclosures in the companies? annual reports is deficient.