Organik gıda piyasasının Türkiye`deki gelişimi: Güven ilişkileri ve denetim unsuru üzerine bir inceleme

Abstract

Modern dünya insanının özellikle kentlilerin en önemli sorunlarından biri `güvenmektir'. Kent yaşamında birbirine fonksiyonel olarak sıkı sıkıya bağlı olan insanların arasındaki fizikî mesafe çok kısa gibi gözükse de sosyal mesafenin artışı güven ilişkilerinin biçim değiştirmesine neden olmakta özellikle de ticarî kaygıların yükseldiği iktisadî alanlarda kişiler arası güvensizlik sorununun etkileri artmaktadır. Gıda sektöründe, 1980'lerin başında insanların itimat edebilecekleri, `iç huzuruyla satın alma' ihtiyacına cevap verecek, sürdürülebilir tarım sistemi olarak ortaya çıkan organik tarım, kurduğu denetim sistemiyle bir anlamda tüketicilere garantörlük yapmaktadır. Bir takım idealler ve kendine has kültürü üzerine kurulu, üretici ile tüketicinin bu ideoloji çerçevesinde buluştuğu serbest piyasa özelliğindeki organik gıda piyasasında güven ve denetim konusunun incelenmesinin sebebi de bu garantörlük niteliğidir. Bu çerçevede Türkiye'nin iç pazardaki ilk ayağı İstanbul Feriköy pazarı örnek vaka seçilerek organik gıda piyasasındaki aktörler arası güven ve denetim unsurları araştırılmıştır. Kültürel ve sosyal değerlerden yola çıkarak oluşan bu piyasa salt iktisadî bir bakışla değil iktisat sosyolojisi perspektifiyle incelenmiştir.Gıda piyasalarında tüketiciler satın aldıkları ürünün nitelikleriyle ilgili ihtiyaç duydukları bilgiye ürünlerin sertifika ve logolarını takip ederek, satıcıların bilgisinden faydalanarak ya da üreticiyle birebir ilişki kurarak erişebilirler. Türkiye organik gıda piyasasındaki aktörler arasındaki güven unsuru Feriköy pazarının kurucusu olan sivil toplum derneğine duyulan güven, organik gıda logoları ve yüzyüze kurulan samimî ilişkiler aracılığıyla kurulan güven olmak üzere üç yolla şekillenmektedir.

One of the most important problems of the modern man ?especially the urban people- is the issue of ?trusting?. In the city life the physical distance between functionally interconnected people seems to be very close while the opening gap between social distances plays an important role in the transformation of trust relationships. Besides the economic field and the market are where the mistrusts? effect is the biggest. In the early 1980?s organic agriculture arose from the need of food safety in the food sector and acted as its own guarantor to supply the certificated safe goods with an internal inspection system. That guarantorship is the reason for examining the trust and inspection elements in this free organic food market which is based on a culture and ideology where the producer is meeting the consumer. In this manner the first market of the national organic food markets `Feriköy Bazaar? was chosen to investigate the trust and inspection issues in Turkish organic food market. The field work has been completed through an economic sociology perspective since the organic food market is grounded by cultural and social values.In the food markets consumers reach first hand information about the products through the information of sellers, tracking the certification and logos or through the producers themselves. As a result it has been identified that Turkish organic food market actors develop trust relationships in three different ways; through the civil society organization that founds the bazaar, through the logos &certification and through face to face relationships.