Dendrokronolojik analizler ile sıcaklık ve yağış koşullarının ilişkisinin değerlendirilmesi: Uludağ`ın güneyinden iki örnek alan

Abstract

Yaşlandırma yöntemlerinden biri olan dendrokronoloji basit tanımıyla ağaçlardaki yıllık halkaların tarihlendirilmesidir. Ağaçlardaki her yıllık halkanın büyümesi sırasında meydan gelen doğal olayların etkileri halkalara yansır.Marmara Bölgesinin 2550 m yükseltisi ile en yüksek dağı olan Uludağ'ın güneyinden iki alan, konuyla ilgili daha önce bir çalışma yapılmadığı için çalışma sahası olarak belirlenmiştir. Çalışmada. Uludağ'ın sıcaklık ve yağış koşullarının yıllık halkalarla ilişkilerinin ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu amaçla öncelikle seçilen alanlardan alınan artım kalemleri ölçüme hazır hale getirilmiştir. Sonra LINTAB-TSAP ölçüm sistemiyle yıllık halkalar ölçülmüştür. Ölçüm sırasında meydana gelen hataların giderilmesi için COFECHA programı kullanılarak eşleştirme yapılmıştır. Bireysel kronolojiler elde edildikten sonra Biweight Robust yöntemi kullanılarak ana kronolojiler elde edilmiştir. DENDROCLIM programı ile sahanın sıcaklık ve yağış özellikleriyle yıllık halkalar karşılaştırılmış ve tepki fonksiyonları yapılmıştır. Oluşturulan kronolojiler sonucunda 1814-2009 yıllarını kapsayan KET yöre kronolojisi ile 1740-2009 yıllarını kapsayan TEP yöre kronolojisi elde edilmiştir. Tepki fonksiyonu sonucunda KET yöre kronolojisi ile Mayıs ayı ve özellikle yıllık halka genişlikleri ile bahar yağışları arasında anlamlı ilişkiler ortaya çıkmıştır. Bu durum oluşturulan grafiklerde de açıkça görülmektedir. Çalışma sahasından elde edilen karaçam kronolojileriyle daha önceden Türkiye de oluşturulmuş karaçam kronolojileri de karşılaştırılarak kronolojilerin birbirleriyle uyumluluğu ortaya konulmuştur.

Dendrochronology which is one of the dating methods is dated simplest definition of annual rings in tree. Occuring changes of natural events during the annual rings are growthing in trees affect tree-rings. Two different areas of Uludağ which is the highest mountain in Marmara Region were selected as study area. The reason of selecting these areas is that there is no scientific research about these areas before. Aim of the research is determination the reliationship among temperature, precipitation conditions and tree-rings. For this purpose, taking increment borer from selected araes were prepared to make measurement. Then tree-rings were measured with LINTAB-TSAP Measurement system. To correct errors, Cross Dating was made using of COFECHA program. After gaining individual chronologies, main chronologies were obtained using Biweight Robust method. Charecteristics of tree-rings, temperature and precipitation Using of DENDROCLIM program were compared and acquired Response Function. Result of compose of chronologies, KET precinct chronology covering the years of 1814-2009 and covering TEB precinct chronology covering the years of 1740-2009 were acquired. The result of the Response Function, it can be seen that there is a relationship between KET precinct chronology and espcially annual tree-ring width with spring precipitation.This situation is clearly seen in the generated graphs. Previously obtained Pinus nigra chronologies which are composed in Turkey and the chronologies which are obtained in field were compared. It is confirmed that the chronologies are compatible with each other.