149 numaralı Mühimme Defteri (1155-1156/1742-1743) inceleme-çeviriyazı-dizin

Abstract

Bu tez çalışmasında, Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde korunan 149 numaralı Mühime Defteri'nin fiziki ve diplomatik özellikleri tanıtıldıktan sonra, defterdeki hükümlerin değerlendirmesi ve defterin transkripsiyonu yapılmıştır.149 numaralı Mühimme Defteri, Osmanlı tarihinde, XVIII. yüzyılın ortası sayılabilecek bir zaman diliminde ( Câ 1155-Râ 1156/ Temmuz 1742-Nisan 1743) ekonomik, sosyal, askeri ve diğer alanlarda ne gibi gelişmelerin yaşandığıyla ilgili önemli ipuçları sunmaktadır.Defterde yer alan fermân sûretleri incelendiğinde, Osmanlı-İran savaşlarının yeniden kızıştığı 1743 yılında, Osman yönetiminin, Nâdir Şâh'a karşı doğu sınırının güvenliğini sağlanmaya yönelik ne gibi tedbirler aldığı ayrıntılı bir şekilde görülebilmektedir. Ayrıca, defterde Türkmân, Ekrâd Aşiretleri, başıboş levendler ve sâir eşkıya guruplarının, halkın huzurunu bozan faâliyetleri ve bunlara karşı devletin aldığı önlemler hakkında ayrıntılı veriler bulunmaktadır. XVIII. yüzyılda, Balkanlar'da ve Anadolu topraklarında giderek bir güç odağı haline gelen ayânın ve devlet adamlarının suistimalleri, kamu düzenini bozan hareketleri ve bunlara karşı merkezin takındığı tavrı gösteren hükümler, defterin önemli sayılabilecek kısımları arasındadır.

In this thesis, first the physical and diplomatical features of the Mühimme Register number 149 are reviewed, then the orders of this Mühimme Register are evaluated and given as full transcription.The Mühimme register number 149 gives us important details from economic social, military and other point of views in the middle of the XVIIIth century (July 1742-April 1743) in the Ottoman history.When the record of the fermans in this particular register are studied, the Ottoman measures against Nadir Shah for the protection of the eastern borders in 1743 during the Ottoman-Iranian Wars, can be seen very clearly. Additionally, the register includes detailed information about the Türkmân, Ekrâd tribes, irregular levends, and other bandits, their actions against the public order and the Ottoman actions against those problems. In the XVIIIth century, abuses of ayân who became an important figure in Anatolia and Balkans and corruption of other Ottoman officials and their actions against the public order caused trouble in the Ottoman capital. Orders against those problems and the measures of the central administration compose an important part of this Muhimme register.