İç tasarruflar, büyüme ve istihdam ilişkisi

Abstract

Az gelişmiş ülkelerde geliştirilen kalkınma politikalarının, en önemli sorunlarından biri, iç ve dış finansman kaynaklarına ulaşmada yaşanan zorluklardır. Nüfus artışını massedecek bir büyüme performasını yaratmak belli düzeyde iç ve dış tasarrufu gerekli kılar. Oysa, gelişmekte olan ülkelerde, iç tasarrufların yetersizliği nedeniyle sermaye birikimi ve sermaye stokunda yaşanan sorunlar büyüme veistihdam önünde engel teşkil etmektedir. Bu tez kapsamında, Türkiye'de toplam yurt içi tasarruflar (LNS), istihdam (LNE) ve ekonomik büyüme (LNY) değişkenleri arasındaki nedensellik ilişkisi incelenmiştir. Toplam yurt içi tasarruf ve gayri safi yurtiçi hasıla değişkenleri Dünya Bankası Gelişme Göstergeleri (World Development Indicators) veritabanından, istihdam oranı değişkenine ait veriler ise Prof. Dr. Tuncer Bulutay'ın 1995 yılında yayımladığı 1923 ve 1988 yıllarını kapsayan istihdam verileri ve Türkiye İstatistik Kurumu'nun yayınlamış olduğu istatistiki bilgiler temel alınarak hazırlanmıştır. Carideğişkenler olarak elde edilen toplam yurt içi tasarruf ve gayri safi yurt içi hasıla değişkenleri, yine Dünya Bankası Gelişme Göstergeleri (World Development Indicators) veritabanından elde edilen 1998=100 bazlı Gayri safi yurt içi hasıla deflatörü kullanılarak reel değişkenler haline getirilmiştir. Son olarak her üç değişken de doğal logaritmaları alınarak ampirik analize dahil edilmiştir. Yapılan ampirik analizde, ilk olarak değişkenlerin durağanlık mertebeleri Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) ve Phillips-Perron (PP) birim kök testleri yardımıyla araştırılmıştır. Toplam yurt içi tasarruflar, ekonomik büyüme ve istihdam değişkenlerinin durağanlık mertebelerinin Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) ve Phillips-Perron (PP) birim kök testleriyle belirlenmesinin ardından, değişkenler arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişkiler Johansen çok değişkenli eşbütünleşme testi yardımıyla araştırılmıştır. Analizde Johansen çok değişkenli eşbütünleşme testinin kullanılmasının başlıca nedenleri bu testin, iki aşamalı Engle-Granger yöntemine göre daha üstün olması ve analizde kullanılan değişken sayısının ikiden fazla olmasıdır

One of the most important concerns of the development policies of the less developed countries is the difficulties the experience in reaching the national and foreign finance resources. Creating a development performance to absorb the population growth requires domestic and foreign savings to a certain extent. However, in the developing countries, the problems experienced in the capitalaccumulation and capital stock due to insufficiency of the national saving creates an obstacle in front of development and employment. The casual relation between the variables of Total National Savings (LNS) Employment (LNE) and the Economic Growth (LNY) is studied within the context of this thesis. It is produced by getting the data of the variables of total national savings and gross domestic products from the database of the World Development Indicators of the World Bank; the data with regard to the variables of the employment rate, which also covers 1923 and 1998, from the employment data published by Prof. Dr. Tuncer Bulutay in 1995 and also from the statistical information published by Turkish Statistical Institution. The variables of total national savings and gross domestic products obtained as current variables were made real variables by using the gross domestic products deflator based on 1998=100 obtained from World Development Indicators of the World Bank, again. Finally, all three variables were analyzed empirically by getting their natural logarithms.