EHDP (ethane-1-hydroxy-1,1-diphosphonate)`nin biyomineralizasyon üzerine etkisinin dentinde (sıçan) ultrastrüktürel incelenmesi

Abstract

- 21 ÖZET Bu çalışmada EHDP (Ethane-1-hydroxy-l, 1-diphospho- nate) 'nin sert doku mineralizâsyonu üzerine bilinen etkile rinden yararlanılarak dentin oluşumunun engellenmesine bağlı morfolojik değişimlerin ince yapı düzeyinde incelenmesi amaç lanmıştır. Deneyler 72 adet 3 aylık erkek Wistar albino sıçanlara uygulandı. EHDP % 0. 9 ' luk NaCl eriyiği içinde 500 ug/ml'lik yoğunlukta hazırlandıktan sonra intraperitoneal yoldan şırın ga edildi. Sıçanların her 100 gr'ı için 1. deney grubunda 0,5 cc (2,5 mg/kg/gün) 4 gün, 2. deney grubunda 1 cc (5 mg/kg/gün} 4 gün ve 3. deney grubunda 1 cc 8 gün süreyle verildi. Kon trol grubuna aynı miktarda % 0,9'luk NaCl şırınga edildi. De neyler 4 kez tekrarlandı. Her kontrol grubu için 3, deney grupları için 5'er hayvan kullanıldı. Sıçanların alt kesici leri çıkarılarak elektron mikroskobu için tesbit ve takip iş lemlerinden sonra cam bıçaklarla kalın (1 y) ve ince (400 - 600 A ) kesitler alındı. Kalın kesitler ışık mikroskobu için toluidin mavisiyle boyandı. tnce kesitler kontrastlandırıl- dıktan sonra elektron mikroskobunda incelendi. Işık mikroskobu düzeyinde yapılan gözlem ve ölçümlerde kontrol ve deney grupları arasında predentinin kalınlık ve boyanma özellikleri arasında fark gözlenmedi.--- 22 - İnce yapı düzeyinde elektronmikrograf ların kontrol grubuyla karşılaştırılarak değerlendirilmesi sonucunda: 4 gün süreyle 2,5 mg/kg/gün EHDP uygulanan deney gru bunda kontrol grubuna göre belirgin bir ince yapı farkı göz lenmedi. Odontoblastlar bilinen organel özelliklerini taşı yordu. Uzantılarının ve predentinin amorf ve lif sel görünümü değişmiyordu. Predentin-dentin sınırı kontrol grubundakiler gibi düzensizdi..Buralarda predentin içinde enine çizgilenme- leri fark edilebilen kollagen lifciklerin yapısı, yoğunluğu ve dentin kontrol grubunda olduğu gibiydi. 4 gün süreyle 5 mg/kg/gün EHDP uygulanan deney gru bunda odontoblastlar daha hipertrof ik, predentinin amorf ta bakası daha kalın, lifsel tabaka düzensizdi. Kollagen lifcik- ler ise düzensiz, dağınık ve inceydi. Dentin kontrol grubunda olduğu gibi kompakt ve düzenliydi. 8 gün süreyle 5 mg/kg/gün EHDP uygulanan deney grubun da ise organik matris değişimi daha belirgindi. Odontoblast lar şişkindi. Predentindeki amorf alanlar daha genişti. Dentin düzensizdi ve gevşek yapısı içinde kollagen lifcikler oldukça belirgindi. Yer yer dentin oluşumu defektlerine rastlanıyordu. Bulgular, EHDP'nin sert dokuların mineralizasyonu üze rine etkilerine ilişkin literatür bilgileriyle karşılaştırı larak değerlendirildi.