Çok doymamış yağ asidleri ile lipit peroksidasyonu ve ateroskleroz arasındaki ilişkilerin incelenmesi

Abstract

- 44 - ÖZET Aterosklerozun patogenezi günümüzde yeterince aydxnla- tılamaraasına rağmen, yükselmiş lipit düzeyleri, özellikle ko lesterol düzeyleri ile ateroskleroz arasında önemli bir ilişki olduğu bilinmektedir. Bu nedenle, çok doymamış yağ asitleri nin diyete katılması ile kolesterol düzeylerini düşürücü ve dolayısı ile ateroskleroz oluşumunu engelleyici etkisinden yararlanılmaktadır. Çok doymamış yağ asitlerince zengin bes lenmenin bu yararlı etkileri yanında, organizmada lipit peroksidasyonunu uyarması nedeniyle zararlı bir yönü de bu lunmaktadır. Bu yağ asitlerinin fazla miktarda alınması, ko lesterol düzeylerini düşürmesine karşın, lipit peroksitleri gibi zararlı ürünlerin organizmada birikimine yol açabilir. Bu nedenlerle, çalışmamızda sıçanlara kolesterol ile birlik te ayçiçeği yağı ve mısır yağı gibi çok doymamış yağ asitle rince zengin yağları vererek, bu uygulamanın doku lipitlerin de ve lipit peroksit düzeylerinde ne tür değişiklikler oluş turacağını, eğer aterosklerotik damar lezyonları oluşturula- bilirse, bunların lipit peroksit düzeyleri ile ilişkisini in celemek istedik.- 45 - Bu çalışmamızda elde edilen sonuçlar; a) % 2 kolesterol ve % 0.5 kolik asit içeren diyetle 4 ay süre ile beslenen sıçanlarda serum ve karaciğer lipit peroksit düzeylerinin arttığını, aorta dien konjugatı düzey lerinin değişmediğini, b) Kolesterolce zengin bu diyete eklenen % 10 oranın daki zeytin yağının, tek başına kolesterollü diyete oranla, plazma ve karaciğer ve aorta lipit peroksidasyonunda bir farklılık yapmadığını, c) Kolesterolce zengin diyete eklenen % 10 oranındaki ayçiçek yağı veya mısır yağının ise, plazma ve karaciğer li pit peroksit düzeylerinde artış, karaciğer glutatyon düzeyle rinde bir azalma ve aorta dien konjugatı düzeylerinde de bir artış oluşturduğunu, d) Kolesterol veya kolesterolle birlikte zeytin yağı, ayçiçek yağı veya mısır yağının birlikte verildiği sıçanla rın hiçbirinde aterosklerotik damar lezyonlarının oluşmadığı nı gösterdi. Bununla birlikte, serum lipitlerini düşürmek amacıyla çok doymamış yağ asitlerince zengin yağlarla beslen menin, aorta ve karaciğer gibi dokularda lipit peroksitlerin de bir artış oluşturması nedeniyle uzun dönemde bazı sakınca-' lan olabileceği sonucuna varıldı.

- 46 - SUMMARY Although the pathogenesis of atherosclerosis is not clearly known yet; it is known that there is an important relation between cholesterol levels and atherosclerosis. Thus, polyunsatured fatty acids which have atherosclerosis, but besides this beneficial effect, polyunsaturated fatty acids stimulate lipid peroxidation; in the organism. High concentration of polyunsaturated fatty acids cause accumulation of harmful lipid peroxides in the organism even if they lower the cholesterol levels. In this study, first we tried to determine whether there were any changes in the tissue lipids and lipid peroxides of rats either fed with cholesterol and sunflower oil or cholesterol and corn oil. Secondly, if there were any atherosclerotic vessel lesions the relation of these lesions to lipid peroxide levels were determined. The results of our study are as follows: a) İn rats fed with a diet consisting of % 2 cholesterol and % 0.5 cholic acid serum and liver lipid peroxide levels increased but aorta dien conjugate levels did not change. b) % 10 olive oil added to the cholesterol rich diet did not cause any changes in the plasma, liver and aorta lipid peroxide levels when compared to the cholesterol rich diet.- 47 - c) % 10 sunflower oil or corn oil added to the cholesterol rich diet caused an increase in the plasma and liver lipid peroxide and aorta dien conjugate levels, and a decrease in the liver glutathione levels. d) There wasn't any atherosclerotic vessel lesions in any of the rats fed either with cholesterol rich diet or cholesterol rich diet added olive oil or sunflower oil or corn oil. However, it can be concluded that feeding with polyunsaturated fatty acid rich diets to lower the serum lipids may have deleterious effects in the long term because of the accumulation of lipid peroxides in the tissues like aorta or liver.