Achillea cucullata (Hausskn.) Bornm. bitkisinin fitokimyasal incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Achillea cucullata (Hausskn.) Bornm. türü kimyasal bakımdan incelenmiştir. Bitkinin petrol eteri- eter (2:1) karışımı ile hazırlanan ekstresi sütun kroma- tograf isinde f raksiyonlandırılmış ve ince tabaka kiromatog- rafisi ile fraksiyonların içerdiği maddeler kontrol edil miştir. Elde edilen maddelerin saf laştırılmasında da kro- matografik yöntemlerden yararlanılmıştır. Toplam 7 bileşik elde edilmiştir. Bileşiklerden biri ses- kiterpen olup yapısı 9-oxo-5-asetoksinerolidol olarak açıklanmıştır. Bu bileşik ilk kez Achillea cucullata ' dan elde edilmiş yeni bir bileşiktir. Diğer 6 bileşik Achillea türlerinde yaygın bulunan bileşikler olup yapıları; desa- setoksimatrikarin, 1&, _10 3 -epoksidesasetoksimatrikarin, a-amirin, (3-sitosterol, 6-OH luteolin 6,7, 3 ' t4'-tetrametil- eter ve salvigenin olarak açıklanmıştır. Bütün bileşiklerin yapı tayinlerinde H NMR, UV ve İR spektroskopilerinden, ayrıca desasetoksimatrikarin bileşi- 13 ği için C NMR spektroskopisinden yararlanılmıştır. Bul gular ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

SUMMARY In this study, Achillea cucullata (Hausskn.) Bornm. (Com- positae) was chemically investigated. The petrol ether- ether (2:1) extract of the plant was fractionated by column chromatography. The contents of the fractions were checked by thin layer chromatography under UV light with/ without spraying reagents. The single compounds were cleaned on preparative thin layer chromatography and column chromatography when necessary. Totally 7 compounds were obtained. One of them was a sesquiterpen which was identified as 9-oxo-5-acetoxyne- rolidol. This compound was a new compound and isolated for the first time from Achillea cucullata. The other 6 compounds are very common in Achillea species. They were identified as desacetoxy ma tricar in, 1$, 10 g-epoxydesace- toxymatricarin, a-amyrin, £ -cytosterol, 6-0H luteolin 6,7,3', 4 ' -tetramethylether and salvigenin. Structure determination of the compounds were achieved by spectral methods such as 1H NMR, UV and IR. 13C NMR spectroscopy was also used for desacetoxymatricarin. The results were discussed.