Paillette yöntemine göre dondurulmuş boğa spermasının, farklı ısı ve sürelerde eritilmesinin ve eritme sonrası düşük ısı uygulamalarının spermatozoitlerin motilite ve morfolojik yapılar üzerine etkisi

Abstract

-91- 6. ÖZET i Bu (alışmada payet yöntemine göre dondurulmuş boğa sperması üzerine değ-işik eritme sonrası düşük ısı uygulamalarının etkisi araştırılmıştır. Şenlikköy Sun 'i Tohumlama istasyonu'nda damızlık olarak kullanılan v,e haftada 2 kez olmak üzere düzenli alarak sperma alınan 5 adet Doğranın, ejakulatları {alışmada kullanılmıştır. Alınan sperma numuneleri Fransa'dan ithal edilen Laciphos 478 sulandırıcı ile sulandırılmış ve 0.25 ml'lik payetler içinde sıvı azot kullanılarak dondurulmuştur. 3 aşamada yürütülen çalışmada, 5 boğ- aya ait toplam 450 payet kullanılmıştır. Birinci aşamada en iyi eritme ısı ve süresini saptamak amacıyla 37°C/30`, 20°C/45`, 15°C/60` ve 5°C/90` olmak üzere 4 farklı eritme grubu seçilmiştir. Bu farklı ısı ve sürelerde, her ısı grubunda bir boğ-adan 10, dört ısı grubunda 40 adet olmak üzere toplam 200 payet eritilerek, spermatozoitler motilite ile akrozomal ve diğrer morfolojik bozukluklar açısından muayene edilmişlerdir. Morfolojik bozuklukları saptamak için Hancock 'un formol- şalin solüsyonu kullanılmıştır. Bu eritme gruplarında elde edilen motilite oranları sırasıyla X57.1, X42.3, X36.8 ve X29.2, akrozomal bozukluk oranları X3.2, XII. 8, X17.7 ve X31.4, toplam morfolojik bozukluk oranları ise X6.9, X18.0, X26.6 ve X40.6 olarak saptanmıştır. Bu verilerin ışığ-ında 37°c/30` lik eritme uygulaması, 0.25 ml'lik payetler içinde dondurulmuş bo$a-92- spermasını ç özündürmede, seçilen diğ-er 3 gruptan en iyi sonucu vermiştir. Çalışmanın 2. bölümünde, birinci aşamada en iyi sonucu veren 37 C/30` lik eritme işlemine tabi tutulan spermalara, bu optimal eritmenin ardından 5'er dakika süre ile 25 C, İ5°C, 10°C ve 5 C'lik 4 derişik eritme sonrası düşük ısılar uygulanmıştır. Bu aşamada da her boğ-adan 40 adet olmak üzere toplam 200 payet kullanılmıştır. Bu eritme sonrası düşük ısı uygulamalarından sonra yüzde motilite oranları sırasıyla X38.6, %34.8, X28.9 ve X26.7, akrozomal bozukluk oranları X9.7, %13.B, X16.8 ve «21. 2, toplam morfolojik bozukluk oranları ise X17.3, %21.6, «25.2 ve %30.5 olarak bulunmuştur. Spermatolojik bulgular, gerek mot il itenin azalması ve gerekse morfolojik bozuklukların artması atışından, 5 C/5' lık eritme sonrası düşük ısı uygulamalarının en kötü sonucu verdisini göstermektedir. 3. ve son aşamada payetler 37 C/30` de (birinci aşamanın en iyi eritme grubu) çözündürülmenin ardından 5 C de 5 dakikalık (2. aşamanın en kötü sonucu veren grubu) eritme sonrası düşük ısı uygulamasına tabi tutulmuş ve ısı tekrar 30 saniye süre ile 37 C ye getirilmiştir. Her bocaya ait 10 ar adet olmak üzere toplam 50 payetin kullanıldığı bu aşamada, 37°C/30` eritmede elde edilen motilite oranı «57.1 iken, 5 C o de 5' bekletilme ile X26.7 ye düşmüş ve ısının tekrar 37 C ye-93- 30` süre için çıkarılması ile de spermatozoitlerin motilitesi %40.3 e yükselmiştir. Aynı ısı uygulamaları için (37 C/30`, 5 C/5', 37 C/30`) akrozomal bozukluk oranları sırası ile X3.22, %21.2, %30.5 iken, toplam morfolojik bozukluklar ise X6.94, X30.5, %40.6 olarak saptanmıştır.

-94- 7. SUMMARY The effects of low post- thaw temperatures on bull semen frozen in.25 ml. French straws were studied in the paper. Each ejaculates from five bulls regularly used twice a week for collection were diluted with Laciphos 478 extender and frozen in the straws. The study in which various thawing temperatures and times selected was carried out in three steps and used 450 straws from five bulls. In the first step, in order to arrange the optimum thawing procedure frozen straws were thawed in four different groups selected as 37°C/30 seconds, 20°C/45 seconds, 15 C/60 seconds and 5 C/90 seconds. In each thawing group, 200 straws from 40 for each bull were used. The motility values were found as 57. IX, 42.3%, 36.8% and 29.2%, the rate of abnormal acrosome were 3.2%, 11.0%, 17.7* and 31.4%, and total spermatozoa damaged morphologically are 6.9%, 18.0%, 26.6% and 40.6% respectively. The best thawing procedure for frozen bull semen packaged in.25 straws was found at 37 C/30 seconds thaw. In second step, low post- thaw temperatures in 4 different categories as 25°C, 15°C, 10°C and 5°C for 5 minutes were applied the straws thawed at 37°C/30 seconds. 200 straws from 40 for each bull were used. Percentage motilities were %38.6, %34.8, %28.9 and %26.7, the rate of abnormal acrosome were 9.7%, 13.8%, 16.8% and 21.2% and rate of total damaged spermatozoa were %17.3, %21.6, %25.2 and %30.5-95- respectively. In according to decrease in motility and increase in number of spermatozoa damaged morphogically semen values were the worst at the group for 5 C/5' post-thaw. In the last step, the post- thaw temperature for straws thawed optimally (at 37 C for 30 seconds) and applied low post- thaw temperature group at 5 C for 5 minutes in which is most effected negatively was increased to 37 C for 30 seconds as last temperature applications. 50 straws from each bull were used. In this step, While the percentage motility in 37 C/30` thaw were «57.1 the value were decreased to %26.7 by thawing at 5 C/5' and as the temperature were risen to 37 C for 30`, motility was increased by X40.3. For the same temperature applications <37°C/30`, 5°C/5', 37°C/30`) the values of acrosomal damage X3.22, t X21.2, %30,5 and total morphological damage were X6.94, X30.5, and X40.6 respect i vel y.