Kanatlılarda karbamat grubu insektisitlerin kolinesteraz aktivitesi üzerine etkisi ve deneysel zehirlenme olaylarında oksimlerin sağıtım değeri üzerinde araştırmalar

Abstract

-89- VI. ÖZET Karbamat insektisitler tarımda, gıda endüstrisinde, halk sağlığında ve hayvancılıkta çeşitli pestlerin kontrol altına alınması için yaygın olarak kullanılmaktadır. Genig kullanım alanlarından dolayı ekosistem üzerinde, bileşiklerin ve yıkımlanma ürünlerinin varlığı artmakta, bu na bağlı olarak organizmalar üzerindeki toksik etkilerin ten* likesi de geniş boyutlar kazanmaktadır. Bu nedenle 1960 lı yıllardan beri, rezidü riski düşük bileşikler olan karbamat insektisitlerin üretimleri büyük ölçüde artmaktadır. Çalışmamızda, karbamat insektisit grubunun 2 önemli bileşiği olan karbarll ve propoksurun tavuklarda, insektisit amaçlı kullanımlarından doğacak akut zehirlenme olayı, deney sel olarak oluşturularak zehirlenme semptomları incelendi ve tedavi uygulamaları denendi. Karbaril ve propoksurun akut toksik dozlarının veril mesiyle ChE enziminde, kontrol grubuna oranla istatistik ba kımdan önemli düzeylerde İnhibisyon saptandı. Bu inhibisyon düzeylerinde ortaya çıkan en belirgin kolinerjik semptomlar diyare, koordinasyon bozukluğu, solunum hızında artış ve sa- livasyondur. Atropin ve oksim bileşikleri ile yapılan tedavi denemelerinde» atropinin her iki insekt işitin de toksisitesi- ni belirgin ölçüde azalttığı görüldü. Buna karşın oksim bile şiği, karbaril zehirlenmesinde kontrol grubuna oranla daha yüksek düzeyde ölüme neden olurken propoksur zehirlenmesinde semptomları yeteri kadar kontrol edemediği belirlendi. Bu bulgulara dayanarak her iki insektisit ile zehir--90- lenmede atropinin» etkin bir antidot olarak kullanılabilece ği buna karşılık oksim bileşiklerinin karbaril zehirlenmele rinde zararlı, propoksur zehirlenmelerinde ise sınırlı fayda sağlayabileceği sonucuna varılmıştır. VII. SUMMARY Carbamate insecticides are in widespread use in agri culture» food industry, animal husbandry and human health in order to bring various pest under control. Due to comphrensive use, the presence of degradation products and compounds rapidly increase in the ecosystem. In connection with that, danger of toxic effects on the orga nism gain importance. Hence, since I960' s, the production of carbamate insecticides, which have low residue risk, have increased. In this work, acut toxication to arrise from the use of carbaryl and propoxur, two important members of carbamate insecticides group, was experimentally induced, toxication symptoms were observed and some treatment applications were tested. With the administration of acute toxic doses of car baryl and propoxur, statistically significant inhibitions in the serum ChE enzyme activity of experimental groups, as com pared to the control group, were observed. The most important of cholinergic symptoms were watery diarea, incoordination, increased rates of respiration and salivation in these inhi bition levels. During the experimental treatment made with

-90- lenmede atropinin» etkin bir antidot olarak kullanılabilece ği buna karşılık oksim bileşiklerinin karbaril zehirlenmele rinde zararlı, propoksur zehirlenmelerinde ise sınırlı fayda sağlayabileceği sonucuna varılmıştır. VII. SUMMARY Carbamate insecticides are in widespread use in agri culture» food industry, animal husbandry and human health in order to bring various pest under control. Due to comphrensive use, the presence of degradation products and compounds rapidly increase in the ecosystem. In connection with that, danger of toxic effects on the orga nism gain importance. Hence, since I960' s, the production of carbamate insecticides, which have low residue risk, have increased. In this work, acut toxication to arrise from the use of carbaryl and propoxur, two important members of carbamate insecticides group, was experimentally induced, toxication symptoms were observed and some treatment applications were tested. With the administration of acute toxic doses of car baryl and propoxur, statistically significant inhibitions in the serum ChE enzyme activity of experimental groups, as com pared to the control group, were observed. The most important of cholinergic symptoms were watery diarea, incoordination, increased rates of respiration and salivation in these inhi bition levels. During the experimental treatment made with-91- atropine and oxime compounds, atropin was found to decrease toxicities of both of insecticides considerably. On the other hand, oxime compound was found to cause death more frequently in carbaryl toxicity than in control group while it couldn't control the symptoms of propoxur toxicity effectively. From this results, it is concluded that atropine can be used as an effective antidote in toxications with both compounds, while oxime compound has destructive effect in the treatment of carbaryl toxicity but a limited usefullness in the case of propoxur.