Şeyhülislâm Sun`ullah Efendi`nin fetâvâsına göre Osmanlı Hukukunda talâk

Abstract

Bu tez, 12 Rebîülevvel 1008/2 Ekim 1599 ile 20 Safer 1017/5 Haziran 1608 tarihleri arasındaki muhtelif zamanlarda dört defa, beş yıl yedi ay süreyle Osmanlı Devleti?nde şeyhülislâm olarak görev yapan Sun`ullah Efendi?nin fetvaları örneğinde Osmanlı Hukuku?nda talâk konusu ile ilgili Arapça fetvaları Türkçe?ye çevirme ve fetvaların değerlendirilmesi konusunu içermektedir. Bu çerçeve dâhilinde Osmanlı Devleti?nde meşhur olan fetva mecmualarına, fetva ile kaza arasındaki ilişkilere ve Osmanlıda şeyhülislâmlık kurumu konularına da yeri geldikçe değinilmiştir.Araştırma, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın amacı, konusu ve metodları açıklanmıştır. Birinci bölümde Şeyhülislâm Sun`ullah Efendi?nin hayatı, hizmetleri ve eserleri, fetva ile kaza arasındaki ilişki, Osmanlıda meşhur olan fetva mecmualarından bir kısmı hakkında özet bilgi verilmiş ve şeyhülislâmlık kurumu hakkında genel bir giriş sunulmuştur. İkinci bölümde Şeyhülislâm Sun`ullah Efendi?nin fetvalarına göre talâk konusu ele alınmış, üçüncü bölümde ise talâkla ilgili bilgiler ışığında fetvalar değerlendirilmiştir.Anahtar sözcükler: Talâk, Şart, el-Mesele, el-Cevab, Olur, Olmaz.

This thesis includes transliteration as well as analysis of some parts of the divorce section of the Fatawaof an Ottoman Şeyhülislam, called Sun`ullah Efendi. The thesis shall deal whith the distinction between fatva and qada? as well as the place of Şeyhülislam in Ottoman learned hierarchy in the light of Sun`ullah Efendi?s fatwas.The study consists of an introduction and three chapters. In the introduction, the metthodological issues shall be explained. The first chaptershall deal with the life, career and time of Sun`ullah Efendi. In the next chapter, an overview of Hanafi divorce law shall be provided. The ensuing chaptershall focus on the Fatawa of Sun`ullah Efendi. The fatwaswill also be compared with the court records selected from the time of his Office.Keywords: Divorce, conditional, talaq, oath.