İş ahlakında etik iklim: Bireysel ve kurumsal özellikler açısından etik iklimin bankacılık sektöründe araştırılması

Abstract

İş ahlakı, organizasyon uygulamalarında etik iklim aracılığıyla var olmaktadır. Bireyin içinde bulunduğu çevredeki algılarla oluşan ve kurumdaki uygulamaların ahlaki sonucunu yansıtan etik iklim, doğru olanın ne olduğu ile ilgili ortak algıyı yansıtmaktadır. Bu çalışmanın esas konusu iş ahlakında etik iklimin, bankacılık sektöründe incelenmesi ve sektörün bu konudaki algısının araştırılmasıdır. Tez araştırmasında öncelikle iş ahlakı kavramı ele alınmış, sonrasında etik iklim ve son olarak bireysel ve kurumsal özellikler açısından etik iklim bankacılık sektöründe incelenmiştir.Araştırma bölümünde, demografik özelliklerin, etik iklim üzerindeki etkilerinin incelenmesi ve ahlaki karar alma üzerindeki muhtemel sonuçlarının açıklanması amaçlanmaktadır. Araştırma kapsamında, Genel merkezi Türkiye?de bulunan ve Türkiye Bankalar Birliği?ne (TBB) üye bankaların genel müdürlüklerinde çalışan yöneticiler ve uzmanlar hedef alınmıştır. Geri dönüş yapan 16 bankanın ilgili birimlerinden 281 adet veri ile yapılan analiz sonucunda Bankacılık sektöründe, ?yasalar, kurallar ve politikalar?, ?başkalarının iyiliğini düşünme?, ?bağımsızlık?, ?bireysel çıkar? ve ?örgütsel çıkar? olmak üzere beş etik iklim boyutu belirlenmiştir. ?Yasalar, kurallar ve politikalar?, bankacılık sektöründe baskın olan etik iklim olarak tespit edilmiştir. Bu durum beklediğimiz sonuç ile uyumluluk göstermektedir. Ahlaki ikilemde kalan banka çalışanları, kararlarını yasaların, kuralların ve politikaların belirlediği ahlaki sonuçlar yaratmaya yönelik olan ölçütler doğrultusunda vermektedir. Demografik değişkenlerden tecrübe süresi ile etik iklim algısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farka rastlanırken; cinsiyet, medeni durum, yaş, eğitim durumu, pozisyon banka türü ve banka sermaye yapısı değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Anahtar Kelimeler: Etik İklim, Demografik Özellikler, Ahlaki Karar Alama, Bankalar

Practices of business ethics in organizational practices and procedures occur thanks to ethical climate. Ethical climate that reflects the moral results of organization perceptions is the subject of this study. This research looks at the ethical climate as a common perception and analyze the ethical climate in banking sector. Perception of ethical climate of the sector also analyzed in this research. In this thesis, the concept of business ethics is primarily examined, then ethical climate and the impacts of ethical climate on the ethical decision making process is explained theoretically.The purpose of this study is to examine moderating effects of demographic characteristics on perception of ethical climate and explain possible results of ethical decision making. Research takes on, managers and experts who work in headquarters of all banks which are member of The Banks Association of Turkey are targeted. Analysis were applied to 281 data which were carried by 16 banks replied. As a result of the analysis, there are five ethical climate dimensions which are ?laws, rules and politics?, ?care?, ?independent?, ?self interest? and ?company profit?. ?Laws, rules and politics` is founded out as the dominant ethical climate in Turkey?s Banking sector. We expected this result. When workers have a moral dilemma, laws, rules and politics guide to them ethically. Despite there is a statistically meaningful difference between the experience and perception of ethical climate, there is no meaningful differences among gender, marital status, age, education level, status, kinds of the banks, the capital structure of the bank and the ethical climate.Key Words: Ethical Climate, Demography Characteristics, Ethical Decision Making, Banking