Koyun çiçek hastalığına karşı aşılanan ve enfekte koyun kan serumunda bazı parametrelerin araştırılması

Abstract

6 - ÖZET Bu çalışmada, koyun çiçek hastalığı ile doğal enfekte ve koyun-keçi çiçek aşısı uygulanmış koyunlarda kan serumlarında oluşan bazı biyokimyasal parametreler incelendi. Materyal olarak 50 adet kıvırcık koyun kullanıldı. Bu koyunlara ait kan serumları ile, doğal enfekte bir sürüden elde edilen 10 koyuna ait serumlar denemede kullanılarak toplam 130 serumda 1040 adet analiz gerçekleştirildi. Denemeye alınan 50 adet kıvırcık koyunun 10 adedi kontrol olarak ayrıldıktan sonra, kalan 40 adet koyunda zararsızlık ve bağışıklık denemeleri için 20 şerlik iki gruba ayrıldı. Çalışmanın başlangıcında bağışıklık denemesi için ayrılan gruba normal aşı dozu, zararsızlık denemesindeki gruba ise 10 kat konsantre aşı dozu enjekte edildi. Bu amaçla kuzu böbrek hücre kültüründe koyun-keçi çiçek aşısı hazırlandı. 21. gün bağışıklık grubundaki hayvanlar ile kontrol grubundaki aşısız koyunlar eprüve edildi. 36. gün aşının zararsız olduğu ve protokol limitleri içerisinde bağışıklık verdiği anlaşıldığından deneme sonuçlandırıldı. Çalışmada koyunların kan serumunda total protein, total lipid, kolesterol ve glikoz konsantrasyonları ile GOT, GPT ve ALP aktiviteleri araştırıldı. Bu amaçla hazır ticari kitler ve bu kitlerde belirtilen metodlar kullanılarak sonuçlar, Schimadzou 160 A spektrof otometresinde okunarak tespit edildi. Deneme sonucunda; serum protein değerleri normal grupta 6.5210.14 g/dl olarak saptanırken doğal ve deneysel enfekte gruplarda bu değerin normal gruba göre arttığı ve bu artışın istatistiksel yönden anlamlı olduğu görüldü. Serum total lipid düzeyleri normal grupta 172.50±5.23 mg/dl olarak bulunurken bu değerin bağışıklık durumundayükselerek p<0.01 düzeyinde önemli olduğu gözlendi. Kolesterol konsantrasyonu ise normal grupta 145.50±5.47 mg/dl olarak saptanırken, zararsızlık ve bağışıklık denemes indeki gruplarda yine artarak istatistiksel olarak önemli bir düzeye ulaştı. Enfeksiyon durumunda farklılık göstermeyen glikoz konsantrasyonu koyun-keçi çiçek aşısı ile normal ve 10 kat konsantre dozda aşılanmış gruplarla, bağışıklığın meydana geldiği grupta normale bakışla p<0.01 düzeyinde anlamlı bir artış gösterdi. Enzim aktivitelerinin de araştırıldığı bu çalışmada doğal enfekte grupta normale göre GOT ve GPT aktivitelerinde önemli bir yükseliş gözlenirken, deneysel enfekte grupta GOT aktivitesinde önemli bir düşme görüldü. Zararsızlık denemesindeki grupta normale nazaran görülen GPT akt ivitesindeki düşüş de istatistiksel olarak anlamlı bulundu. ALP aktivitesi kontrol grupta 42.46±5.27 U/l olarak saptanırken sadece aşılı grupta p<0.05 düzeyinde önemli bir artış gözlendi, diğer grup lardaki farklılıklar ise önemli bulunmadı. Araştırma sonucunda, bu çalışmanın bugüne kadar bu konuda yapılmış bir yayına rastlanılmadığından, Türkiye için önemini koruyan koyun çiçek hastalığı ile ilgili çalışmalara yeni bir boyut getirdiği görülmüştür. Bu konuda biyokimyasal araştırmaların yapılmamış oluşunun bir eksiklik olduğu ve bundan sonraki araştırmalarda biyokimyasal parametrelerin de araştırılmasının gerek hastalığın teşhis ve prognozunda gerekse aşılı hayvanlarda oluşan bağışıklığın değerlendirilmesinde önemi i bir yer tutabileceği kanaatine varılmıştır.

7- SUMMARY In this study some biochemical parameters of naturally infected and vaccinated sheep against sheep pox were investigated. 50 Kıvırcık sheep were used as the material. A total of 1040 analysis were done from a total of 130 blood sera which were obtained from these experimentally and a naturally infected sheep herd. 10 of the sheep were taken as control group and remaining 40 sheep were divided into two groups of 20 for safety and potency testing of the vaccine. At the beginning of the experiment, normal vaccine dose was applied to the safety testing group and 10 times concentrated vaccine dose was applied to the potency testing sheep group. For this purpose, sheep-goat pox vaccine was produced in lamb kidney cell culture. All the animals in potency testing group were challenged in the 21 st day. After the vaccine was determined to be safe and give good immunity in protocol limits at the 36 th day, the experiment was finished. In addition to the total protein, total lipid, cholesterol and glucose concentrations, GOT, GPT and ALP activities were also determined. For this purpose, ready commercial kits and methods described for these kits were used and the results were interpreted by reading with Schimadzou 160 A spectrophotometre. At the end of the experiment, it was determined that while serum protein levels were 6.52± 0.14 g/dl in control group, they increased in naturally infected and experimentally infected group comparing with controls and these differences were found statistically significant.Serum total lipid levels were found 172. 50± 5.23 mg/dl in control group and these levels increased with immunity and were found significant ( p<0.01). Cholesterol concentrations were 145. 50± 5.47 mg/dl in control group. They increased in safety and immunity testing group and reached to a statistically significant level. Glucose concentrations have showed a significant increase in the groups vaccinated with normal and 10 times concentrated sheep - goat pox vaccine dose and in the group acquired immunity comparing to controls ( p<0.01) although these concentrations did not show any difference in infected animals. In the part of determination of enzyme activities of this study, while a significant increase of GOT and GPT activities was observed in naturally infected group comparing to control, a significant decrease in GOT activities was observed in experimentally infected group. The decrease of GPT activities was found statistically significant in safety testing group comparing to controls. ALP activities were determined as 42.46± 5.27 U/l in control group while a significant increase ( p<0,05) was observed in vaccinated group only. The differences in other groups were not found significant. As a result, this research brought a new perspective to the studies related to sheep and goat pox which is very important in Turkey because this is the first publication in this subject so far. It is thought that there is a lack of biochemical studies in this subject and in further studies biochemical parameters can play an important role either for the diagnosis and prognosis of the disease or for the evaluation of the immunity.