Mavatron-KD lineer hızlandırıcısının 6, 8, 10, 12, 15, 21 Mev` lik elektron enerjilerinde effektif kurşun korumalarının saptanması ve literatür ile uygunluğunun karşılaştırılması

Abstract

VII- ÖZET Son yıllarda, X ve elektron ışını veren lineer hızlandırıcıların sayısında, teknolojinin ilerlemesi ve kanser tedavisinde bu ışınların etkisinin değer kazanması sonucu önemli bir artış görülmüştür. Lineer hızlandırıcıların kolimasyon sistemleri, her cihaza göre değişir. Tedavi alanları standart olarak, kare, dikdörtgen, dairesel veya ayarlanabilir diyaframlar ile elde edilen düzensiz alanlardır. Tedavi alanlarına istenilen şeklin verilmesi için ve sağlam dokuları korumak için kurşun plakalar veya kurşun masklar kullanılır.Bu kurşun koruma kalınlıklarının, doz geçirgenliğinin kabul edilebilir düzeyde olması için her cihazın kendi kolimasyon sistemine uygun ölçülerin yapılması gerekir.Bu amaçla, Çukurova Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi A.B.D'da kullanılmakta olan Mevatron-KD lineer hızlandırıcısının 6,8,10,12,15,21 MeV'lik elektron ışınlan ile 10x10cm2, 15xl5cm2, 20x2Ûcm2, 25x25cm2!lik alanlarında her enerji için, dozu % 95- % 98 oranında azaltacak gerekli kurşun koruma kalınlıkları derin doz eğrilerinden bulunarak saptanmış ve bu kalınlıkların literatür ile uygunluğu araştırılmıştır. Ayrıca pembe mumun, kurşun korumaların altına veya üstüne konularak derin doz eğrileri elde edilmiş ve yüksek enerjilerde(12,15,21 MeV) oluşan bremss ışınlarına ve ekstra saçılmalara etkisi incelenmiştir. Kurşun koruma kalmlıklannın, alan boyutuna ve derinliğe bağlı olarak değiştiği görülmüştür.Kullanılacak kurşun koruma kalınlıklarının dikkatli seçilmesi gerektiği eğer seçilmezse, koruma yerine cilt dozunu arttırdığı saptanmıştır. Yüksek enerjilerde(12,15,21 MeV) Bremss radyasyonundan dolayı dozu % 98'e azaltacak kurşun koruma kalınlıkları tayin edilemedi. 6 MeV'lik enerjide Dmax derinliğinde, yaklaşık 2mm. kalınlığında kurşun plâka, % 98 koruma sağlarken, 3mm. kalınlıkta kurşun plâka, 12 MeV enerjide Dmax derinliğinde, % 95 koruma sağladı.Bunun altına veya üstüne 4mm. pembe mum konulduğunda koruma % 96 olda 15 ve 21 MeV enerjilerde, dmax'ta % 95 koruma sağlayan 7mm. ve 19mm. kabnlıklardaki kurşun plakaların altına veya üstüne 4mm. pembe mum konulduğunda geçirgenlikte büyük değişiklik olmadı. Yüksek enerjilerde kullanılan pembe mumun, kurşun korumaların altına veya üstüne konulmasının, açık alanın Dmax derinİMermde kullanılan kurşun koruma kalailiklanna göre hiç değişmediği, Bremsstrahlung bölgesinde ve ekstra saçılmalarda etkili olmadığı görülmüş ancak tek başına pembe mum kullanıldığı zaman, maksimum dozu cilde kaydırdığı ve derin doz % değerinin azaldığı görülmüştür.

VII- SUMMARY Recently, as a result of progress in technology and the effect of these rays on cancer treatment gaining value, there has been an important increase in the number of lineer accelerators ejecting X and electron rays. Collimation systems of lineer accelerators change according to ûıe each equiment. Treatment fields which are square, oblong, round and adjustable diaphragms are standart. Lead plaques and masks are used to preserve the healthy tissues and give the requiered shape to treatment fields. Measuring has to be done so mat the permeability of dos is at an acceptable level and the thickness of these lead shielding has to be appropriate to the collimation system of the equipment. For this purpose, necessary lead shielding thickness has been fixed appropriately with literature has been investigated through depth dose curves which will decrease the dse by % 95 - % 98, the Mevatron-KD lineer accelerator which has 6,8,10,12,15,21 MeV electron rays and in the fields of 10x1 0cm2, 15x1 5cm2, 20x20cm2, 25x25cm2 for every field and energy which is used at Radiation Oncology at Çukurova University. In addtion, depth dose values of the pink wax have been obtained by placing under and on the lead shieldings and the bremss rays forming in their high energies(12,15,21 MeV ) and their effect of its extra scattering has been obversed. Change in the thickness of lead shieldings has been observed according to field size and depth. It has been observed that it is necessary to choose the lead shielding thickness to be used carefully, otherwise it would increase the skin dose* instead of protection. In high energies the lead shielding thickness has not been observed which would decrease the dose by % 98 because of Bremss radiation (12,15,21 MeV ). 3mm. lead plaque has provided % 95 protection in the dmax depth of 12 MeV energy. Protection has been % 96 when a 4mm. pink wax was put under or on it. Transmission hasn't been when the pink wax was put under or on lead plaques of 7mm. and 19mm. thickness I5and 21 MeV energies which provided dmax of depth. It has been observed that the pink wax used in high energies didn't change whether it was put under or on the lead plaques or in open field lead shielding thickness, in Bremsstrahlung area and extra scattering it hasn't been effective, however when the pink wax was used itself the maximum dose was moved to skin and decrease of percentage value of depth dose.