Lösemili çocukların ailelerinin hastalığın ilk tanı, 1. relaps, terminal dönemlerindeki psiko-sosyal uyum ve depresyon düzeylerinin akut romatizmal ateş tanılı çocukların aileleriyle karşılaştırılması

Abstract

74 ÖZET Akut lenfoblastik lösemi (ALL) çocukluk çağının en sık rastlanan lösemi tipidir ve çocukluk çağı tümörlerinin 1/3'ünü oluşturur. Hem fiziksel hem de psikososyal olarak çocuğu etkileyen lösemi aynı zamanda aile dinamiklerini de etkiler. Çocuğun hastalığı aileyi etkilemekte, bu etkilenme sonucu ailede oluşan katastrofik değişikliklerde çocuğa yansıyıp etkilemekte ve sonuçta bir kısır döngü meydana gelmektedir. Böyle ciddi bir çocukluk çağı hastalığında hastanın sadece çocuk değil aile olduğunu akılda tutmak önemlidir. Çalışmamızda ALL'nin değişik evrelerindeki çocukların ailelerinde psikososyal uyum ve depresyon insidansı araştırıp lösemili hastalar kendi içlerinde ve ARA tanılı çocukların aileleriyle karşılaştırılmıştır. Lösemili çocukların ebeveynleri 3 grupta incelenmiştir. Bunlar çocuklarına ilk defa lösemi tanısı konan aileler, I. relap ve terminal dönemde olan ailelerdir. ARA aynı zamanda bir kronik hastalık olarak akut lösemiden prognozu tedavi şekli aile yaşamına getirdiği sınırlamalarla farklıdır. Fakat ailenin sosyoekonomik durumunu etkilediğinden kontrol grubu olarak alınmıştır. Tanı konulalı en az 8 ay en çok 6 yıl olmuş çocukların ailelerinin psikososyal durumları löseminin ilk tanı I. relaps ve terminal döneminde bulunan çocukların ailelerinin psikososyal durumlarıyla karşılaştırılıp hastalıkların aileler üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Çalışmamızda 75 lösemili hasta (25'i ilk tanı, 25 I. relap, 25'i terminal dönemde) çocuğun ebeveyni ile ARA tanılı 20 çocuğun ebeveyni psikolojik ve sosyoekonomik yönleriyle Aile Bilgi Formu, Aile Anket Formu, Aile Değerlendirme Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği kullanılarak karşılaştırılmıştır. Sonuçlar %2 testi, student's t testi ve ANOVA bilgisayar yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmamızın sonucunda lösemide I. relapsın, ilk tanıya oranla aileler üzerinde hem ailenin işlevselliği özellikle aile üyelerinin birbirlerine gereken ilgi sevgi ve bakımı75 göstermeleri yönünden, hem de anne ve babanın depresyon düzeyleri açısından daha olumsuz etki ettiği gösterilmiştir. Çocukları terminal dönemde olan aileler ilk tanı ve I. relaps döneminde olan ailelere oranla en fazla etkilenenlerdir. Löseminin her üç evresinde de annelerin depresyon düzeyi babalara oranla istatistiksel açıdan daha anlamlı olarak anlamlı bulunmuştur. Kontrol grubundaki aileler (ARA) hastalığa lösemili çocukların ailelerine göre, aile içi uyumları ve depresyon insidansı yönünden daha iyi uyum sağlamışlardır. Sonuç olarak lösemili tanılı çocukların aileleri, aile içi ilişkileri gereken ilgiyi gösterme, genel fonksiyonlar yönünden ve anne babanın depresyon düzeyleri yönünden, akut romatizmal ateş tanılı çocukların ailelerine oranla çok daha fazla olarak olumsuz yönde etkilenmektedir.

- 76 - SUMMARY Acute lymphoblastic leukemia (ALL) is the most frequent type of childhood leukemi as which represents about one-third of childhood malignancies. Leukemia effecting the child both physically and psychosocial^, also concerns the family dynamics. The child's disease catapults the family, while the catasthrophic changes in the family is also reflected to the child causing a vicious circle. In such a serious childhood illness, it is critical to bear in mind that `the patient is the family not only the sick child`. In our study we examined the psychosocial adaptation and the incidence of depression among the families of children with ALL in different stages comparing them within groups and with the families of the patients with acute rheumatic fever. The parents of the children with leukemia are evaluated in three groups consisted of the first diagnosis, first relapse and terminal phases. Acute rheumatic fever, also a chronic disease, different from acute leukemia for prognosis, treatment, family-life restrictions, but also affecting the family socio-economicaily is used as a control group. Acute rheumatic fever patients' families in its 8 month - 6 year period of diagnosis are conpared to the families of leukemia patients in the first diagnosis first relapse and terminal phases to assess the effects of the disease on the families. In our study, 75 families of children with leukemia (25 in first diagnosis, 25 in first relapse, 25 in terminal phase) are compared for psychologic and socioeconomic issues with 20 families of children with acute rheumatic fever using family Interview Forms, Family Assesment Device and Beck Depression Scalas. The results are compared with X2, student's t-test and ANOVA computer programme. The results of the study showed that the parents of the leukemia patients are more effected in the first relapse than the first diagnosis in respect to family relations affections and depression levels. The terminal phase parents were the most affected ones compared to the first diagnosis and first relapse groups.- 77 - Also, the mothers are found to be more depressed than the fathers in all group. The control group are not depressed at all. In conclusion, the parents of children with leukemia are more effected for family relations, and depression levels compared with the parents of children with acute rheumatic fever.