Ahmed-i Dâî dîvânı`nın edebî sanatlar bakımından incelenmesi

Abstract

Dili itibariyle Eski Anadolu Türkçesi ile Osmanlı Türkçesi arasında bir geçiş dönemini temsil eden Ahmed-i Dâî'nin, kurucu bir şair olarak, sanatı itibariyle hangi dönemi yansıttığını ortaya koymaya çalışıldı.Bilhassa şairliği ile öne çıkmış olan Ahmed-i Dâî?nin Türkçe Dîvânında 27?si kasîde olmak üzere toplam 331 şiir vardır. Dîvânının tenkitli neşredilmesine ve üzerinde dilbilim çalışmaları da yapılmasına rağmen şairin edebî yönünü ve sanatını ortaya koyacak çalışmalar pek azdır.Çalışmamızın ana amacı olan, bazı anlatım usulleri ile beraber, üslup ve estetik unsuru olarak, belâgat ilminin beyan ve bedî kısımlarını ihtivâ eden edebî sanatların, Ahmed-i Dâî dîvânında tespitiyle, hem şairin hem de yaşadığı dönemin şiir dünyası ve edebî zevkiyle ilgili ipuçları elde edildiği kanaatindeyiz.Bu çalışmada takip edilen yöntem aşağıdaki gibidir: Dîvândaki tüm şiirler tarandı, gazel ve kasîdelerdeki edebî sanatlar tespit edildi. Sanatın tarifi yapıldıktan sonra sanatı ve şairin üslubunu en iyi yansıtan misaller açıklamalarıyla birlikte sıralandı. Elde edilen bu veriler ışığında, yeri geldikçe, Ahmed-i Dâî?nin sanat görüşü ve üslubu ile alakalı değerlendirmeler yapıldı.

Ahmed-i Dâî, who lived in the last half of the XIVth and the first decades of the XVth century, should be considered as a poet among the founders of Ottoman Divan Poetry. With fourteen poetically and prosaically written works, he was one of well-knovn scholars of his age. Currently, all his works examined and published by variaous academicians.Including 27 kasides, there are 331 poems in the divan. Even though, there are a great number of linquistic studies on the divan, a few work has been focused on to demonstrate his artistic influense and sense of poetry.Finding literary arts and some other expression techniques as a stilistic and esthetic elements in the Divan of Ahmed-i Dâî, provided us both the literary understanding of poet?s and his era.The method we have followed in this study briefly as followes: All the poems in the divan was scanned, the literary arts in the gazels and kasides were determined, then, along with the description, the best examples of the literary arts which highly reflects the style of the poet was listed. By analysing all the information we gathered together,we also made some evaluation of the poet?s wording features.