Ed-Dürretü`l-Mudıyye Fi`l-Lugati`t Türkiyye`nin Memlük Türkçesi ve Oğuz Türkçesi nüshalarının karşılaştırılması

Abstract

Doktora tezi olarak hazırlanmış çalışmanın konusu, Türk dilinin önemli kollarından birini teşkil eden Kıpçakça'nın XIII-XV. yüzyıllar arası Mısır ve Suriye sahasındaki sözlüklerinden biri olan Ed-Dürretü'l-Mudiyye ile yine aynı coğrafyada Kıpçaklarla beraber adlarından söz ettirmiş olan Türkmenler'in dil özelliklerini taşıyan Ed-Dürretü'l-Mudiyye'nin karşılaştırılmasıdır.İçeriklerinden Memlûk muhitinde yazıldıkları anlaşılan ve söz varlıkları büyük ölçüde uyuşan bu iki eserin karşılaştırılmasından, XI. yüzyılda Kaşgarlı'nın adlarını birlikte zikrettiği, biri kuzeye diğeri de güneye göç ederek birbirinden ayrılan, XIII. yüzyılda Memlük sahasında yolları kesişen Oğuz ve Kıpçak boyları arasındaki etkileşime ayna tutmak ve Türkoloji çalışmalarına katkı sunmak amaçlanmıştır.Arapçalarıyla beraber transkripsiyonu yapılmış olan her iki metnin karşılaştırılması, örtüşen bölümleri itibariyle olmuştur. İmlâ ve ses özellikleri bakımından değerlendirilen her iki metindeki söz varlığı, karşıladıkları Arapça maddeleri, ortak olanlar ve olmayanlar temelinde tasnif edilmiş, ortaya çıkan müşterek maddeler üzerinden bu iki lehçeye dair dil malzemesinin Arapça karşısında ve kendi aralarında kesişen ve ayrışan yönlerinin gösterilmesi hedeflenmiştirAnahtar Kelimeler: Memlük Türkçesi, Memlük Kıpçakçası, Ed-Dürretü'lMudiyye, Oğuz, Türkmen, tematik sözlük, karşılaştırma

The subject of this phd thesis study is to compare the two literal works that known as ad-Durretu'l-Mudiyya. The purpose of the study is to compare the literal work ad-Durretu'l-Mudiyya, which is one of the dictionaries written in Mameluk Kipchak language between XIII-XV. Centuries in Mameluk and Syria region, with the literal work ad-Durretu'l-Mudiyya that is thought to be written in the same area and time interval but contains Oghuz-Turkmen language characteristics.By comparing these two literal works, this study aims to set light to interaction between Oghuz and Kipchak tribe that Mahmud al-Kashgari mentioned together, and that came together in Mameluk area after migrating different directions (North and South), and by this way also aims to contribute Turcology studies.The two transcripted texts together with the Arabic originals, compared based on similar parts int both texts. The vocabulay in two text that are assessed with respect to spelling and vocal characteristics, assorted based on those have the common Arabic entries and vice versa and also aimed to make a linguistical assesment towards Arabic and between each other.Key Words: Mameluk Turkish, Mamluk Kipchak, ad-Durretu'l-Mudiyya, thematic dictionary, Oghuz, Turkmen, comparison.