Kemoterapi uygulanan hastalarda yan etkilerin kontrolüne yönelik eğitimin öz-bakım davranışlarına olan etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

80 ÖZET Araştırma, kemoterapi alan hastalarda eğitimin öz-bakım davra nışlarına olan etkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmamız İ.Ü.Onkoloji Enstitüsü ve Levent Türk Kanser Vak- fı'nm kemoterapi uygulama merkezine tedavisini yaptırmak için gelen rast lantısal yöntemle seçilen 50 kanser hastası ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin elde edilmesinde eğitim öncesi, hastaların kişisel özel liklerini de kapsayan belirti kontrol listesi ve kemoterapi tedavisinin yan etkileri ile başa çıkmada gerekli olan öz-bakım faaliyetlerini içeren bir eği tim kitapçığı kullanılmıştır. Eğitim sonrası ise belirti kontrol listesi ve kemoterapi tedavisine bağlı yan etkilerin kontrol altına alınma derecesini değerlendiren anket formu kullanılmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde; özel bir bilgisayarda SPSS (Statistical Package of Social Science) programında tek yönlü var- yans analizi, t-testi ve Multiple Range Testi kullanılmıştır. Eğitim öncesi ve sonrası hastaların şikayetleri ve eğitim sonrası öz-bakım uygulamalarının etkinliği hastanın kişisel özellikleri ve hastalık ile ilgili özellikleri ile birlikte değerlendirilmiştir.81 Kemoterapi uygulanan hastalarda görülen sorunlara özel ve etki li olduğu bilinen öz-bakım girişimlerinden yararlanıldığı düzeyde şikayetle rin azalması uygulanan eğitimin kemoterapi hastalarına uygun kapsam, düzey ve değerlendirme özelliği taşıdığını göstermektedir.

82 SUMMARYı This study was made to evaluate the effect of education on the self-care behaviours of the patients having chemotherapy. Our study was performed on randomly selected patients who attended to Istanbul University Oncology Institute and to Turkish Cancer Foundation in Levent in an attempt to have chemotherapy. In obtaining the data, before the education a sign control list and a booklet containing self-care activities necessary to cope with side effects of chemotherapy, and after the education, a questionnaire which evaluated this sign control list and degree of coping with side effects of chemotherapy were used. In evaluating the data obtained, single way variance analysis, t-test, and Multiple Range Test in SPSS (Statistical Package of Social Science) program was used in a special computer. Complaints of patients before and after the education, and effectiveness of self-care activities were evaluated together with individual characteristics of the patient and features of the disease. That the complaints decrease in direct proportion to the benefit from self-care activities in patients having chemotherapy shows that education has a content and assessment quality suitable to chemotherapy patients.