Baş-boyun tümörlü hastalarda post-operative 6 ayda hastada oluşacak psiko-sosyal uyum bozuklukları açısından tıbbi sosyal çalışma gereksiniminin saptanması

Abstract

54 ÖZET Günümüzde kanser sadece fiziksel bir hastalık olmayıp aynı zamanda psiko-sosyal güçlüklere yol açma potansiyeli en yüksek hastalık lardan biri olarak tanınmaktadır. Kanser doğası ve tedavi koşulları nedeniyle tedaviye iyi cevap veren vakalarda bile kronik psiko-sosyal stres faktörüdür. Çünkü kanserle karşılaşan kişiyi tanı konduğu andan itibaren kendisini, ailesini ve yakınla rını psiko-sosyal yönden birçok değişim beklemektedir. Cevaplandırılması gereken bir çok soru, çözüm bekleyen bir çok problem ortaya çıkmaktadır. Başı ve boynu etkileyen hastalıkların ve ameliyatların, derin duy gusal ve psikolojik etkileri, ciddi psikiyatrik rahatsızlıklara sebep olduğu görülmüştür. Bu hastaların korku ve çelişkilerini yenmek için emosyonel onarıma, psiko-sosyal adaptasyonu için psiko-sosyal desteğe daha fazla gereksinimi vardır. Çeşitli alanlardaki problemlerin anlaşılarak doğru bir psiko-sos yal tedavinin planlanması için doktor, hemşire, sosyal çalışma uzmanı psi kolog gibi elemanlardan oluşan bir ekip çalışması gerekmektedir. I55 Verilen sağlık hizmetlerinden en üst düzeyde yarar sağlanmasın da tıbbi sosyal çalışma biliminin sağlık ekibi içindeki yeri ve önemi büyük tür. Sosyal çalışma bilimi, kişilerin grupların ve toplumların psiko- sosyal adaptasyonlarını sağlamaya çalışacaktır. Baş-boyun kanserleriyle çalışan Tıbbi Sosyal Çalışmacının görevi, hastanın bakım planında psiko- sosyal durumları yeterli bir şekilde değerlendirerek, hastanın tedaviye aktif olarak katılımını sağlayarak hastalığın şiddetini azaltmak ve tıbbi tedavinin etkisini arttırmaktır. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Anabilim Dalında 1995-1996 tarihleri arasında postoperative 6 ay içindeki hastaların psiko-sosyal uyum bozukluğu açısından Tıbbi Sos yal Çalıma Gereksinimi geliştirdiğimiz anket formuyla saptanmaya çalışıl dı. Çalışma grubumuz toplam 100 kişiden oluşan 15-70 yaş arasında ki hastalardı. Hastalara psiko-sosyal uyum bozukluklarını saptamaya yöne lik anket formuyla birlikte, hastalıkları sebebi ile yaşadıkları üzüntüleri ve çeşitli sıkıntı yaratan durumlarının tesbitinde yararlı olan `Hastalık Üzün tü Ölçeği` kullanılmıştır. Hastalık üzüntü ölçeği puanları ve psiko-sosyal değişkenler arasındaki ilişkiler istatistiksel anlamlılık testleriyle belirlen di. Baş-boyun kanserli hastanın uyumunu etkileyen psiko-sosyal değişkenle rin arasındaki ilişki istatistiksel olarak çoğu kez çok anlamlı p<0.01 bulun muştur. Araştırma bulgularımız; baş-boyun kanserli hastanın bakım ve tedavisinde psiko-sosyal desteğin ihtiyaç ve önemini ortaya koymaktadır. Her koşulda tedavi ekibi içinde Tıbbi Sosyal Çalışma uzmanının da yer almasının daha etkin Tıbbi Sosyal Çalışmaya ulaşmakta önemli bir unsur olduğunu göstermektedir.

56 SUMMARY Recently cancer is known not only as a physical disease, in the same time as an illness that can cause psychosocial difficulties with high potential. Because of the nature and treatment of the illness, cancer is typically an ongoing stress or that exacts continual psychosocial adjustments even in the best of cases. Because there is psychosocials a number of changes in the patients, his family's and in the relative's life style waiting, since he has faced the positive diagnosis. There arise a large of questions to be answered and a large number of problems to be solved. It has been observed that the emotional and psychological effects of illnesses related to the head and neck, result in serious psychiatric disorders. This patients needs much more emotional support to fight with his fear and confusion, must psychosocials supported to help his adaptation. By realizing the problems correctly in various areas, there needs a teamwork with doctor, nurse, medical social worker, psychologist, labourant and radiologist in order to plan a medical psychosocial treatment.57 Medical social work intends to provide the psychosocial adaptations in individual, groups and communities. The job of the Medical Social Worker, working with patients who suffer from head and neck cancer is by clearly defining the psychosocial position of the patient during care, ensuring the active participation of the patient towards treatment, reducing the severity of the illness and increasing the effects of medical treatment. An analysis has been performed using survey data on the psychosocial disorders of patients at the Istanbul University, Faculty of Medicine, Ear Nose and Throat department over a period of 6 months for post-operative patients during the period 1995-1996. The surveyed group covered 100 patients within the age gorups 15-70. Together with the survey form for analyzing psychosocial disorders, the `Ilness Distress Scale` technique was also applied. The relations between the points from `Ilness Distress Scale` and psychosocial variables were applied to statistical tests. The psychosocial variants in relations of head and neck cancer patients was often found to give a statistical result ofp<0.01. The results of thesis we may conclude that psychosocial support is an important fact in caring and treating Head and Neck Cancer Patients. It proves us that there must be a Medical Social Worker in a medical group besides the doctors, nurses, psychologist and the others. It also shows us that a Medical Social Worker is an important element to achieve better and more effective health services.