Payetlerde dondurulmuş boğa spermasına uygulanan eritme sonrası değişik süre ve çevre ısılarının fertiliteye etkileri

Abstract

Araştırmada saha koşullarında spermanın eritilmesi ile tohumlama uygulaması arasındaki farklı zaman aralıklarının ve çevre ısılarının fertiliteye etkileri incelendi. Çalışmada canlı materyal olarak 1 Holstein ve 1 esmer ırktan olmak üzere iki boğa kullanıldı. Sun'i vajen yardımıyla alınan sperma Laiciphos-478 ile sulandırıldı ve 0.25 mi. mini payetlerde donduruldu. Her boğaya ait 4 adet olmak üzere toplam 8 payet eritilerek spermatolojik özellikleri incelendi. 1 yıl süren çalışma süresince zamana ve konteynerin kullanımına bağlı olarak donmuş spermanın etkilenebileceği dikkate alınarak incelemeler 3'er ay aralıklarla tekrarlandı. Spermatolojik özelliklerin boğalar arasında farklılık göstermediği ve zamana bağlı olarak etkilenmediği saptandı. Tohumlama uygulamalan amacıyla payetler 37°C 'de 30 saniyede eritildi ve aynı anda çevre sıcaklıkları ölçüldü. Çevre ısıları >18°C, 13°C - 17°C, 7°C - 12°C ve <6°C olmak üzere 4 kategoride ele alındı. Farklı çevre ısılarında eritme işleminin bitiminden tohumlamaya kadar geçen 3 değişik bekleme süresi (30, 90, 300 saniye ) uygulandı. Toplam 461 tohumlama sonrası ineklerin gebelikleri takip edildi ve 60 - 90 günde tekrar kızgınlık göstermeyenlere rektal palpasyon uygulandı ve gebelikleri kontrol edildi. Eritme sonrası spermanın 300 saniye bekletilmesi, 30 saniyelik gruba göre, çevre ısısı ne olursa olsun fertiliteyi azalttı (p<0.05). Çevre ısıları düştükçe 30, 90 ve 300 saniyelik süre gruplarında düzenli olarak fertilite oranları da azaldı, ancak istatistiksel açıdan sadece 90 saniyelik grupta >18°C çevre ısılanna göre <6°C çevre ışılan fertiliteyi olumsuz yönde etkiledi (p<0.05). Süre gruplan dikkate alınmaksızın çevre ısıları ele alındığında ise 12°C ve altındaki çevre ısılarında daha düşük fertilite oranları bulundu (p<0.05). Payetler eritildikten sonra tohumlama anına kadar geçen sürenin çevre ısılarına bağlı olmaksızın fertiliteyi azalttığı, çevre ısıları düştükçe fertilitenin olumsuz yönde etkilendiği ve 6°C ve altındaki ısılarda fertilitenin önemli oranlarda azaldığı sonucuna vanidı.

Effects of the different time periods passed from the thawing of semen until artificial insemination and environment temperature on fertility were discussed in this study. 1 Holstein 1 Swiss Brown bulls were used. Semen was collected by artificial vagina and filled in 0.25 ml mini straws. Total 8 straws 4 from each bull were thawed and spermatological characters were evaluated. These evaluations were repeated every 3 months during the 1 year study period considering the effects of time and usage of the container. There was no difference in spermatological characters from bull and also these characters were not affected from time. For inseminations straws were thawed at 37° C for 30 seconds and environment temperature was measured. Environment temperatures were discussed under 4 categories as >18° C, 13°C-17° C, 7°C-12°C and <6°C.At different environment temperatures, 3 different time intervals (30,90,300 second)we're practiced from the end point of thawing until inseminations. After 461 inseminations cows didn't show oestrus symptoms in 60-90 days were examined by rectal route for pregnancy. Waiting the post-thawed semen for 300 seconds decreased the fertility regardless to the environment temperature compared to the 30 seconds group(p<0.05).Fertility rates decreased regularly by the decrease of environment temperatures in 30,90 and 300 second period groups, but statistically only in 90 second group ^6°C environment temperatures decreased the fertility respect to >18°C environment temperatures (p<0,05), Among the environment temperature groups without considering the time period groups, lower fertility rates were taken at 12°C below (p<0,05). It was concluded that, time between thawing and insemination decreases the fertility regardless to environment temperatures, the decrease of environment temperatures has harmful effect on fertility and fertility decreases considerably at temperatures below 6°C.