Ekonomik kriz ve işsizlik ilişkisi: Türkiye uygulaması (2001-2013)

Abstract

Türkiye'de işsizlik, ekonomik kriz, ücret ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla yapılan bu çalışmada, öncelikle ekonomik kriz, istihdam, işsizlik ve ücret konuları kavramsal açıdan ele alınmıştır. İşsizliği açıklayan teorilere genel hatlarla yer verildikten sonra, 2008 yılı öncesinde dünyada ve Türkiye'de meydana gelen ekonomik krizler incelenmiştir. Ardından 2007 yılı ortasında ABD konut piyasasında başlayan ve zamanla neredeyse tüm ülkeleri etkileyen 2008 küresel krizinin nedenleri, gelişimi ile ekonomik büyüme, istihdam ve işsizlik üzerine etkileri dünya ve Türkiye açısından genel olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca krizin etkilerini azaltmak ve/veya önlemek amacıyla ülkeler tarafından uygulamaya koyulan politikalara yer verilmiştir. Son olarak ise Türkiye'de 2001-2013 dönemi için, ekonomik büyüme ile işsizlik arasında negatif, ekonomik kriz ile işsizlik arasında pozitif, ücret ile işsizlik arasındaki pozitif yönde olması beklenen ilişkinin geçerliliği sınanmıştır. Değişkenler arası ilişki Johansen eşbütünleşme analizi ve hata düzeltme modeli kullanılarak test edilmiştir. Sonrasında ise işsizlik, ekonomik büyüme ve ücret ilişkisi için hata düzeltme modeli Granger Causality/Block Dışsallık Wald testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda; ekonomik büyüme ve işsizlik ilişkisinin öngörülen şekilde negatif yönde olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Ekonomik krizin işsizlik üzerindeki etkisinin ise yine öngörülen şekilde pozitif yönde olduğu belirlenmiştir. Sözkonusu dönemde ise işsizlik ve ücret ilişkisinin de pozitif yönlü olduğu saptanmıştır. Ayrıca işsizlik ile ekonomik büyüme arasında tek yönlü bir nedensellik bulunduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Đşsizlik, ekonomik kriz, ekonomik büyüme, ücret

This study shows the relationship between unemployment, economic crisis, wages and economic growth in Turkey. Primarily economic crisis, employment, unemployment and wages are handled conceptually. After describing the general outline of unemployment theory, economic crisis that occurred in the world and in Turkey before 2008, are examined. Then, 2008 global crisis has been analyzed which started in mid-2007 in US as a mortgage crisis and effected almost all countries. This crisis has been evaluated for, why it started and how it affected economic growth, employment and unemployment for Turkey and the world. Furthermore, policies implemented by countries to avoid and/or to mitigate the effects of the crisis have been analyzed. Finally, period of 2001-2013 in Turkey, validity of negative correlation between unemployment and economic growth, a positive correlation between unemployment and economic crisis, positive correlation between unemployment and wage has been tested. Relation between variables tested with Johansen co-integration analysis and error-correction model. After that, to test the relation of unemployment, economic growth and wages, error-correction model Granger Causality/Block externalities Wald test have been performed. Analyses prove that; relationship between economic growth and unemployment is negative as expected. The impact of the economic crisis on unemployment is, again as expected, positive. In the same period, unemployment and wage relation is found to be positive. In addition, the relationships between unemployment and economic growth have been identified as a one-way causality.Keywords: Unemployment, economic crisis, economic growth, wage