19. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu`nda sultanlık kurumunun iktisadi analizi: Seniha Sultan örneği

Abstract

Sultan Abdülmecid ve Nâlandil Hanım'ın kızı olan Seniha Sultan 1851 yılında doğdu. Küçük yaşta annesini kaybeden Seniha Sultan yetiştirilmesi için ağabeyi Sultan V. Murad'ın dairesine verildi. Seniha Sultan'ın yetiştiği dönem Osmanlı Sarayı'nda Batılılaşma olgusuyla lüks düşkünlüğünün arttığı, kadınların özgürce hareket edebildikleri ilginç bir dönemdi. Bu ortamda yetişen Seniha Sultan alafranga bir yaşam stilini seçmişti. Seniha Sultan aldığı eğitimler sayesinde piyano çalabiliyor, Fransızca konuşabiliyor, ata biniyordu. Sultan alafranga giyecekler giyiyor, pahalı lüks Avrupa kağıtlarıyla mektuplar yazıyordu. Sultan 4 Aralık 1876'da Mahmud Celâleddin Paşa ile evlendi. Mutlu bir evlilik hayatı olan Sultan'ın bu evlilikten Sabahaddin ve Lütfullah adında iki çocuğu oldu. Sultan, dünyaca ünlü fikir adamlarımızdan olan Prens Sabahaddin'in annesiydi. Sultan'ın hayatı eşinin ve çocuklarının ülkeden firar etmesiyle değişti. Bu firar Seniha Sultan'ın mutlu günlerinin yerini özlem ve yalnızlığın almasına neden oldu. Seniha Sultan eşini ve çocuklarını geri döndürebilmek için çok çabaladı. Eşi 1902 yılında Brüksel'de vefat etti. Çocuklarıysa ancak II. Meşrutiyet'in ilanıyla ülkelerine dönebildiler.Sultan'ın savurgan kişiliği, onun birçok kişiden borç almasına neden oldu. Hazinenin içinde bulunduğu bunalım yıllarından dolayı maaşı zamanında ödenmeyen Seniha Sultan, borçlarını ödemede zorluklar yaşadı. Seniha Sultan'ın borçları sefarethanelere de intikal edip, uluslararası bir sorun halini aldı. 3 Mart 1924 Hanedan Üyeleri'nin ülkeyi terk etmeleri yönünde çıkarılan kanun ile Seniha Sultan da hanedanın en yaşlı üyesi olarak, sürgün edildi. Saray koşullarında yaşamaya alışmış olan Sultan kendisine verilen ödeneği hemen tükettiğinden çok zor günler geçirdi. Yaşlılığında da şanssızlığı peşini bırakmayan Sultan 1931 yılında hayata gözlerini kapadı. Maddi imkansızlıklardan dolayı defnedilmesi geciken Seniha Sultan'ı ölümünde bile şansızlık peşini bırakmadı.Anahtar Kelimler: Seniha Sultan, Prens Sabahaddin, Osmanlı'da Sultanlık Kurumu, Sultanlar, Sultanların Harcamaları.

Seniha Sultan was born in 1851. Her father was sultan Abdulmecid and her mother was Nalandil Hanım. Her mother died while she was too young and afterwards she was send to Sultan V. Murads house. Her youth term was an interesting term that increasing luxary fixations and women could treat freely with a westernisation fact at Ottoman Palace. Sultan chose an European life style. She could play piano, speak French and ride a horse through her education. Sultan was wearing on European style and writing letters with luxary expensive European papers.Sultan was married with Mahmud Celaleddin Paşa on December 4, 1876. She had a happy marriage. She got two children from this marriage named Sabahaddin and Lutfullah. Sultan was also mother of prens Sabahattin who was one of our famous intellectuals. Sultans life changed with her husband and her childrens escape from the country. That escape caused that missing and loneliness. Seniha sultan struggled very much to turn them back to the country. Her husband died in 1902 in Brussels. Nevertheless her children could turn back thier country with the announcement of the second constitutional.Sultans extravagant personalitiy caused that borrowing from many people. Sultan had difficulties to discharge because of the bad situation of the states coffers. Seniha Sultan's debts were reached the foreign embassies and became an international problem. There was a new law (3rd of March 1924) enforce the royal family to exile. The oldest person of the royal family, Seniha Sultan had to exile. She was used to live in palace conditions so she consumed her fund which was set aside to her. She passed away in1931. Her misfortune carried on even her death.Key Words: Princes Seniha, Prince Sabahaddin, The Ottoman Sultanate Instution, Sultans, Expenditures of Sultans.