Türkiye`deki ruhsatlı kaplıcaların balneolojik değerlendirilmesi

Abstract

VII ÖZET Amaç: Ülkemizde kaplıca tesislerinin giderek artan sayısal yüksekliğine karşın, çağdaş standartlara ve işletme biçimlerine sahip olmadıkları gözlen mektedir. Tesislerin modernizasyonu için, bu gün görülen eksiklik ve sorunların saptanması büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada böyle bir amaçla, ruhsatlı kaplıcaların balneolojik açıdan değerlendirilmesi için yapılmıştır. Yöntem: 28.03.1999-08.10.1999 tarihleri arasında, 1997 itibariyle Sağlık Bakanlığı'nca ruhsat verilen 25 kaplıcanın 23'üne, araştırmacının bizzat kendisi tarafından yapılan, ziyaretlerle bir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilerin, bilgisayarda değerlendirilmesi yapılmış; bu sırada incelenen özellikler a- çısından bir puanlama sistemine tabi tutulan tesisler kendi içlerinde iyiden kötüye doğru sıralanarak sınıflandırılmıştır. Sonuçlar: Kaplıcaların çoğunda, termomineral kaynakların koruma alanları ile ilgili kurallara, uyulmadığı saptanmıştır. Kaplıcalardan, 3'ü dışında, hijyen ön lemlerinin, çağdaş uygulamalarla uyumlu olmadığı belirlenmiştir. Tıbbi kontrol ve denetimlerin çoğunlukla, yapılmadığı ya da düzensiz ve yetersiz yapıldığı göz lemlenmiştir. Kaplıcaların çoğunluğunda, (acil müdahale, fizik tedavi ve rehabilitasyon, egzersiz tedavisi, hidroterapi ve benzeri) donanımların olmadığı anlaşılmıştır. Kaplıcaların 10'unda hekim bulunmadığı, yalnızca 1 kaplıcada kaplıca he kimliği uzmanı bulunduğu, diğer tesislerdeki hekim isdihdamının çağdaş uygula malarla uyumlu olmadığı, çoğunda, diğer sağlık personeli ve endikasyonlarda deneyimli personel bulunmadığı, hiçbirinde, psikolog ve diyetisyen bulunmadığı saptanmıştır. İçme kürü, peloidoterapi gibi balneoterapi uygulamalarının, kaplıcaların ta mamına yakınında çağdaş uygulamalara uygun olmadığı belirlenmiştir. Kaplıcalarda, endikasyonların belirlenmesi işlemlerinin bilimsel araştırma yöntemlerine uyularak saptanmadığı ortaya çıkmıştır. 105Tartışma ve değerlendirme: Kaplıcalarımızda saptanan eksikliklerin gider ilebilmesi için, ülkemizdeki bilimsel kişi, kuruluşlar ve Sağlık Bakanlığı'na görevler düşmektedir. İlgili tüm tarafların katılımıyla çağdaş uygulamalar doğrultusunda bir kaplıca yönetmeliği hazırlama ve başlangıçta örnek kaplıca uygulaması ile daha sonra tüm kaplıcaların reörganizasyonu ve çağdaş standartlara uygunluğunun sağlanması gereklidir. 106

VIII SUMMARY Balneological evaluation of licensed spas in Turkey Aim: Though the quantity of the thermal spring facilities are raising, they do not have sufficient up-to-date standards and operational structures in Turkey. The detection of the deficiencies and the problems is very important for modernization of these facilities. The aim of this study was to evaluate the licensed spas ac cording to the balneological aspect. Material and Method: Between the period 28.03.1999 and 08.10.1999, a questionnaire was applied to 23 of the 25 licensed spas up to the year 1997. They were applied by the researcher himself. The data were processed and evaluated in the computerized media: the facilities were classified by a scoring system and ranked from best to worst. Results: It was found that, in most of the spas, rules related with the pro tection areas of the thermo-mineral sources were not obeyed. Except three of the spas, the hygienic measures were not complied with the up-to-date practice. In most of the cases, medical control and supervisions were lacking or were insuffi cient. Most spas do not have equipment for emergency interventions, physical therapy and rehabilitation, exercise treatment and hydro-therapy etc. There were no physicians in 10 of the thermal springs and in only one facility a physician with thermal medicine speciality existed.ln the rest of the facilities, phsicians were in sufficient according to modern healthcare practises, other healthcare staff in cluding phscologist and dietician. The balneotheraphy practices like drinking cure and peloidotherapy were not compatible with modern practices in most of the spas. It was found that indi cations were not given according scientific research methods. Conclusions: In order to eliminate problems detected in the spas there is work to be done by The Ministry of Health, Scientists and organizations in our country. With the combined efforts of the related organizations a spas legislation on establishing spas has to be prepared. Following a prototype application in one of the spas, all spas should be reorganized and brought to modern standards. 107