Kan donörlerinde plasmodium vivax ve plasmodium falciparum araştırılması

Abstract

ÖZET Sıtma, Plasmodium türlerinin neden olduğu, özellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde yaygın olarak görülen önemli bir parazit infeksiyonudur. Eski çağlardan beri bilinen önemli bir sağlık problemi olan sıtmanın dişi anofel cinsi sivrisineklerle, kan ve kan ürünleri transfüzyonu ile, konjenital yolla ve infekte enjektörlerin ortak kullanımı ile bulaştığı bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de sıtmanın kan transfüzyonu ile bulaşıp bulaşmadığını araştırmak, bulaşıyorsa oranını tespit etmek, endemik ve non endemik bölgeler arasındaki farkları belirlemektir. Bu çalışmayı yaparken hızlı test olan DiaMED OpitiMAL Rapid Malana Test ile klasik yöntem olan Giemsa boyama yöntemi karşılaştırmalı olarak kullanılmış, böylece sıtma taramalarında kolaylık sağlaması ve zaman kaybını önlemesi açısından da yeni bir yöntemin kuHaEnlafeiH4iH§j de incelenmiştir. Bu çalışmada endemik bölge olmayan İstanbul'daki Çapa Kızılay Kan Merkezi ve endemik bölge olan Adana'daki Çukurova Üniversitesi Kan Merkezi'ne kan vermek için başvuran donörlerden kan alınmıştır. Donörlerden alınan kan örneklerinde OptiMAL Rapid Malana Test ve Giemsa boyama yöntemi ile sıtma etkenleri ve pLDH araştırılmıştır. OptiMAL Rapid Malaria Test, kullanma prosedürüne göre üretici firmanın tavsiye ettiği biçimde çalışılmış ve toplam 1000 donör bu şekilde incelenmiştir. 67Klasik yöntem olan Giemsa boyama yönteminde 2229 donörden alınan kan örnekleri ile kalın damla ve yayma kan preparatları hazırlanarak Giemsa boyası ile boyanmış ve ışık mikroskobunda 100 büyütmeli immersiyon objektifi ile sıtma paraziti araştırılmıştır. OptiMAL Rapid Malaria Test ve tanısal altın standart olan Giemsa boyama yöntemleri ile yapılan çalışmalar sonucunda donörlerin hiçbirinde sıtma paraziti ile infekte eritrosit ve pLDH saptanmamıştır. Periferik yaymalarda yapılan boyalı preparatların mikroskobik incelemesinin uzun zaman alması ve yetişmiş personel gerektirmesi nedeniyle kan merkezlerinde kullanmak ve kan transfüzyonu yoluyla sıtmanın bulaşmasını önlemek için Plasmodium türlerini tespit eden hızlı ve gelişmiş testlere İhtiyaç duyulmaktadır. Geniş kapsamlı epidemiyolojik taramalarda hızlı sonuç vermesi, çalışma kolaylığı, uygulamada cihaz, özel laboratuvar ortamı, ve deneyimli teknik personel gerektirmemesi açısından Giemsa boyaya üstünlükleri bulunan hızlı testlerin kullanıma girmesinin tanı ve tedavi için kolaylık sağlayacağını düşünmekteyiz. Sonuç olarak çeşitli kaynaklarda da bildirildiği gibi transfüzyon geçişli sıtma halen ciddi bir problem halindedir. Parazit yoğunluğu infekte donörde çok az olabilir, donörün sıtma He ilgili hiç bir klinik hikayesi olmayabilir, bazı sıtma parazitleri donörde yıllarca katabilirler. Bu nedenle transfüzyon sıtmasına daha fazla önem verilmesi gerekmektedir. 68

SUMMARY DETECTION OF PLASMODIUM VIVAX AND PLASMODIUM FALCIPARUM IN BLOOD DONORS Malaria, is an important parasitic infection caused by Plasmodium species and it is especially seen in tropical and subtropical areas. Malaria, which is known since very old times, is still an important health problem. It is also known that malaria is transmitted by the bite of an infective female Anopheles sp. mosquito, by the transfusion of blood and blood products, in congenital ways and by the common usage of infected injectors. The aim of this study is to search whether malaria is transmitted by blood transfusion or not in Turkey, to define the rate and the differences between endemic and non- endemic areas. In this study, OptiMAL Rapid Malaria Test and the classical Giemsa staining method were used comparatively, to see if a new method could be used in order to enhance screening malaria and to prevent time consumption.. During this study, blood samples were taken from donors who applied to Çapa Kızılay Blood Bank in İstanbul which is a non-endemic area and Çukurova University Blood Bank in Adana which is an endemic area. The parasites which cause malaria and have Plasmodium lactate dehydrogenase enzyme (pLDH) were searched in blood samples by using OptiMAL Rapid Malaria Test and Giemsa staining method. 69OptiMAL Rapid Malaria Test was studied by following the procedure and recommendations of the producer company and 1000 donors were searched in this way. Thick blood and thin blood films were prepared from the samples which were taken fom 2229 donors by using Giemsa stain. Malaria parasites were searched under the light microscope. No infected erythrocytes and pLDH were detected by neither OptiMAL Rapid Malaria Test nor the gold standard Giemsa staining method. Fast and and developed tests which detect Plasmodium species are needed to prevent transmission of malaria through blood transfusion and to use them in blood banks because screening by Giemsa stained films take long time and require qualified personnel. In extensive epidemiologic searches, rapid tests have more advantages than the Giemsa staining method because results are taken earlier and they're easier to use. Furthermore rapid tests do not require any medical equipments, special laboratories and experienced personnel. Thaf s why, we think that rapid tests will enhance diagnosis and treatment. Consequently, as it is defined in various resources, transfusion transmitted malaria is still a serious problem. The amount of parasites may be very low in infected donors, a donor may not have any positive clinical history about malaria, some malaria parasites may stay in donors for many years. That's why, it is needed to give more importance to transfusion transmitted malaria. 70