Türkiye`de 1980 dönemi feminist çeviri hareketinin Kadın Çalışmaları dizgesini oluşturmadaki rolü

Abstract

Bu Yüksek Lisans tezi kapsamında, 1980'li yıllar ile birlikte hız kazanan feminist çeviri hareketinin Türkiye'de Kadın Çalışmaları dizgesinin oluşmasındaki rolü, disiplinlerarası ve çoğuldizgeci bir yaklaşımla incelenmiştir. Bu doğrultuda, çevirinin kültürlerarası kuram aktarımındaki etkin rolünün altı çizilerek, Türkiye kadın hareketinin Batı feminizminin temel kaynaklarının çevirisiyle hız kazandığı savından yola çıkılmıştır. Çeviri, mevcut yazınsal gelenekleri yenilemenin ve geliştirmenin bir yoludur. Dünyanın dört bir tarafındaki feministlerin, farklı görüşlerle ve kuramlarla ilişkiye geçme gerekliliği çeviri yoluyla aşılmıştır. Bu bağlamda Kadın Çalışmaları alanı da hem feminist hareketin bir ürünü hem de bu hareketin kuramsal anlamda geliştiricisi olur. Osmanlı Devleti'nden bugüne sürmekte olan tartışmalar ve 1980 döneminde yapılan çeviriler, bugün Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları dediğimiz alanların Türkiye'de işlerlik kazanmasında önemli bir rol oynamıştır. Bu tez çalışmasında, ilk bölüm araştırmanın kuramsal çerçevesini kurmaya ayrılmıştır. İkinci bölüm ise araştırmanın kapsamı ve çerçevesi doğrultusunda, Türkiye kadın hareketinin tarihsel bir incelemesini sunmaktadır. Üçüncü bölümde, Kadın Çevresi Yayınları'nın oluşum süreci ve yayınevi bünyesinde çevrilen kitaplar araştırmaya konu edilecektir. Bu dönemde Batı feminizminin hız kazanması ve üretken bir süreçten geçmesi nedeniyle, mevcut kuramsal boşluk çeviriler yoluyla doldurulmuştur. Feminist kuramın tartışılmaya başlamasıyla birlikte kadın hareketi de meşru bir zemine yerleşmiş, Türkiye'deki toplumsal düzeni ve kadın sorunlarına yaklaşımı etkiler konuma gelmiştir. Günümüzde pek çok yayınevi kadın sorununa duyarlı, feminist perspektife sahip ve kadın okurları hedef kitle olarak gören yayın programlarına sahiptir. 1980'lerdeki feminist söylem mücadeleleri, daha sonraki 30 yıl içinde yaşanan tartışmalar ve gelişmeler için temel olmuştur. Türkiye'deki kadın hareketi, bu gelişmeler doğrultusunda değişen yaklaşımlarla birlikte yeni bir evreye girmiştir.Anahtar sözcükler: Feminizm, Feminist Çeviri, Kadın Çevresi, Çoğuldizge Kuramı, Çeviribilim, Kadın Hareketi.

In this thesis, the crucial role of the feminist translation movement during the 1980s in Turkey in forming women's studies literature has been analyzed with an interdisciplinary and polysystemic approach. In this respect, emphasizing the act of translation as an active agent for cultural transmission, the thesis argues that the women's movement in Turkey was improved by virtue of the translation of the essential texts of Western feminism. The feminists all around the world who need to get in touch with different theories and approaches use translation as a mediator. This need leads to the mutual relationship between Gender Studies and Translation Studies, as both of them can be categorized as interdisciplinary and transdisciplinary. Women's Studies and Gender Studies have become effective in Turkey by means of the feminist discussions that have been formed since the Ottoman period and the translations during the 1980s. In this thesis, the first chapter sets the theoretical framework of this study. Chapter Two presents a historical analysis of the women's movement in Turkey. Chapter Three focuses on Women's Circle Publications, the translations and the theoretical discussion formed under this Publication. In this period during the 1980s, the Western feminism was improved and was very productive; due this fact, the theoretical gaps in women's studies literature in Turkey were filled through translation. The women's movement in Turkey entered a new process in the light of these developments.Keywords: Feminism, Feminist Translation, Women's Circle, Polysystem Theory,Translation Studies, Women's Movement.