Plyometrik egzersizlerin alt ekstremite kas gücü kemik mineral yoğunluğu ve kemiğin ultrasonik parametrelerin üzerine etkisi

Abstract

PLYOMETRIK EGZERSİZLERİN EKSTREMITE KAS GUCU; KEMİK MİNERAL YOĞUNLUĞU VE KEMİĞİN ULTRASONİK PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ Çalışmamızda 18-25 yaşları arasında 50 sedanter erkeği 25 kişi egzersiz, 25 kişi kontrol olmak üzere iki gruba ayırdık. Egzersiz grubunun bireyleri alt ekstremite kaslarını germe, ısınma, zıplama, çömelme pozisyonundan vertikal zıplama, öne, arkaya, yana zıplama gibi egzersizleri 9 ay boyunca, haftada 3 kez, 30-45 dakikalık seanslar şeklinde uyguladı. Çalışmamızın başında her iki grubun bireylerinde KMY'yi DEXA (Dual Energy X-Ray Absorbtiometri) ve Kantitatif US cihazları ile, alt ekstremite kas gücünü ise İzokinetik BIODEX cihazı ile değerlendirdik. Aynı ölçümleri 6. ve 9. ayda da tekrarladık. İstatistiksel analizlerde, başlangıçta her iki grup arasındaki farklılıkları Independent T testi ile, çalışmanın altıncı ve dokuzuncu ayında kemik mineral yoğunluğu ve alt ekstremite kas gücü parametrelerinin grup içindeki değişimlerini parametrik testlerden Paired Sample T-testi ile; gruplardaki farklılıkları ise non-parametrik testlerden Repeated Measurement ANOVA yöntemini kullanarak değerlendirdik. Çalışmanın sonunda kemik mineral yoğunluğu, kilo ve alt ekstremite kas gücü arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için Pearson korelasyon testini kullandık. Çalışmamızın başında yaş, boy ve kilo parametrelerinde gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yoktu. İstatistiksel analizler sonucunda kontrol grubunun sol kalkaneal T skorunda anlamlı bir azalma görülmüştür (p=0.035). Buna karşılık sol kalkaneal BUA, KMY, QUI ve SOS değerlerinde anlamlı olmayan bir artış; sağ kalkaneal KMY, BUA, QUI ve SOS değerlerinde anlamlı olmayan bir azalma görülmüştür. Egzersiz grubunda ise sol kalkaneal SOS değeri ilk 6 ayda istatistiksel olarak anlamlı bir artış göstermesine rağmen (p=0.011) 9. ayda başlangıca göre anlamlı bir artış göstermemiştir (p=0.581). Ayrıca egzersiz grubunun sol ve sağ kalkaneal T skorunda ilk 6 ayda anlamlı bir artış olmazken (sol p= 0.112; sağ p=0.912 ) 9. ayda istatistiksel olarak anlamlı bir artış görülmüştür ( sol kalkaneal p=0.043, sağ kalkaneal p=0.038). Plyometrik egzersiz yapan grupta Quadriceps ve Hamstring kasının 60, 180 ve 240 derecedeki maksimal kuvvet (PeakTorque) ortalama değerleri ile ayak bileği plantar fleksörleri ve dorsi fleksörlerinin maksimal kuvveti (Peak Torque ) 30, 60 ve 120 derecelerde istatistiksel olarak anlamlı olarak artış göstermiştir. 79Çalışmamızın sonunda her iki grupta da kilo ile alt ekstremite kas gücü arasında korelasyon bulunamadı. Egzersiz yapan bireylerde lomber omurga DEXA verileri ile alt ekstremite kas gücü arasındaki ilişki değerlendirildiğinde, sol diz ekstansiyonu maksimal kuvveti (180 ° /sn) ve sol ayak bileği plantar fleksiyon maksimal kuvveti arasında (30 ° /sn, 60 ° /sn ve 120 ° /sn); egzersiz grubunda sol diz fleksiyon ve ekstansiyon maksimal kuvveti (180 ° /sn), sağ ayak bileği dorsi fleksiyon maksimal kuvveti (60 ° /sn) arasında anlamlı bir korelasyon vardı. Kontrol grubunda kalkaneal ultrason parametreleri ile diz ve ayak bileği kas gücü arasında korelasyon yokken egzersiz grubunda sadece sol ve sağ kalkaneal SOS değerleri ile 60 ° /sn'de sol ayak bileği dorsi fleksiyonu arasında korelasyon bulundu (sağ SOS p=0.039, korelasyon katsayısı -0.424; sol SOS p=0.003, korelasyon katsayısı -0.57). Çalışmamızın sonucuna göre plyometrik egzersiz yapan bireylerde alt ekstremitede kas gücünün yanı sıra lomber bölge ve femur bölgesinde KMY'de artış görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Plyometrik egzersiz, kemik mineral yoğunluğu (KMY), osteoporoz, yüksek yoğunluklu egzersiz, izokinetik kas testi Summary 80

THE EFFECT OF PLYOMETRIC EXERCISE ON LOWER EXTREMITY MUSCLE STRENGTH; BONE MINERAL DENSITY AND THE ULTRASONIC PARAMETERS OF THE BONE We included 50 sedentary young males suitable for our inclusion criteria in this study. The study subjects were allocated into 2 groups, as 25 individuals for the exercise group and 25 individuals for the control group. The exercise group started with strethching and warming up, and later jumping vertically, jumping vertically after squat position, forward, backward, laterally jumpings, those exercises being undertaken for 9 months. The exercise program was carried out 3 times a week, for 30-45 minutes. We assessed bone mineral density (BMD) of the 2 groups by DEXA (Dual Energy X-Ray Absorbtiometry) and quantitative ultrasound device; muscle strength of lower the extremities was assessed by Isokinetic BIODEX device. We repeated the same measurements at the 6th month and the 9th month. We used independent t-test to assess the differences between groups at the beginning and paired sample t-test to assess internal changes in the groups at the end of the study. We also used Repeated Measurement ANOVA to assess differences in the groups. At the beginning of our study there were no differences between the groups for age, height and weight parameters. Left calcaneal T score in the control group showed a significant decrease (p=0.035) at the 9th month. Left calcaneal BUA, BMD, QUI and SOS had increased, but statistically not significant. Right calcaneal BMD, BUA, QUI and SOS showed non-significant decreases at the 6th month in the exercise group. SOS showed a significant ( p=0.011) increase; but it was not found significant at the 9th month as compared with the beginning values (p=0.581). Right and left calcaneal T scores of the exercise group had significant increases (left p=0.043, right p= 0.912) at 9th month, but not in the 6 th month (right p=0.1 12, left p=0.912). In the plyometric exercise group, peak torque of the quadriceps and hamstring muscles at 60, 180 and 240 degrees, and peak torque of ankle plantar flexors and dorsal flexors at 30, 60 and 120 degrees showed statistically significant increases in groups. We didn't find any correlation between weight and lower extiremity strength, for either of the groups. When we compared the relation between lomber DEXA data and lower extremity muscle strength, there was a correlation between left knee extansion peak torque (180 ° /second) and left ankle plantar flexion peak torque (30 ° /second, 60 ° /second and 120 ° /second); in the exercise group; there was correlation between left knee flexion and extansion peak torque (180 ° /second), and right ankle dorsal flexion peak torque (60 ° /second). 81While there was no correlation between calcaneal ultrasound parameters and knee and ankle muscle strength in the control group, there was only correlation between left and right calcaneal SOS values and left ankle dorsal flexion at 60° /second in the exercise group (right SOS p=0,039, r = -0,424; left SOS p=0,003, r = -0,57). As our study showed, while lower extremity muscle strength is growing, there is an increase at the BMD of lumbar region and femoral region. Key Words: Plyometric exercise, bone mineral density (BMD), osteoporosis, high impact exercises, isokinetic muscle test. KAYNAKLAR 82