XI. asırda Endülüs`te ilmî hayat

Abstract

Endülüs'te ilmî faaliyetler açısından V/XI. asırda son derece önemli gelişmeler kaydedilmiş ve bazı alanlarda yapılan çalışmalarla adeta bir `altın çağ` yaşanmıştır. Bu gelişmelerin görülmesinde hükümdar ve devlet adamlarının katkıda bulundukları da bilinmektedir. Buna karşın söz konusu dönem Endülüs siyasî tarihi açısından tam bir buhran dönemidir. V/XI. yüzyıla girilirken Endülüs Emevî Devleti'nin güçlü bir siyasî yapıya sahip olduğu fakat 399/1009'da Halife II. Hişam'ın azledilmesiyle başlayan süreçte özellikle Kurtuba ve çevresinin hem siyasî hem de sosyal bir kırılmanın yaşadığı ve bunun da Endülüs Emevî Devleti'ni çöküşe sürüklediği görülmektedir. Endülüs Emevî Devleti'nin yıkılışını takip eden ve `Mülûkü't-tavâif` dönemi olarak isimlendirilen yaklaşık altmış yıllık süreçte her ne kadar Müslüman emîrler arasındaki savaşlar siyasî ve içtimaî açıdan Endülüs'te büyük bir tahribata neden olmuşsa da, özellikle bu dönemde ilmî faaliyetler açısından önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bu çalışma, dönemin ilim hayatının genel bir panoramasını sunmayı ve ilim adamlarının yapmış oldukları çalışmalarda dönemin siyasî olaylarının ve idarecilerin himayelerinin ne ölçüde etkili olduğunu ele almayı amaçlamaktadır. Ayrıca, V/XI. yüzyılda Endülüs'te yapılan çalışmaların hem İslâm dünyasındaki hem de Batı'daki gelişmeler üzerinde ne ölçüde tesirinin bulunduğu incelenerek söz konusu dönem mirasının medeniyet tarihi açısından önemi de tespit edilmeye çalışılacaktır.

Al-Andalus experienced a period of `golden age` in science and scholarship in the 11th centuries. Statesmen and bureaucrats had a significant role in this achievement. On the other hand there was a serious political turbulence in statecraft. The strength of Andalus Umayyad State slowly declined after the deposition of al-Hisham II in 1009 and socio-political crisis especially in the al-Qurtuba region led to the fall of the Umayyad state. The wars between the emirs during the Party-Kings period following the dissolution of the Umayyad state caused destruction, yet the same period witnessed a significant rise in scholarly and scientific production.This study aims to present a detailed investigation of the scientific life and explore how politics and politicians of the time influenced scholarly production. In addition, it analyses the impact of scholarly works produced in al-Andalus on the Muslim World and Christian West during the 11th centuries.