Erken evredeki alzheimer hastalarında bilişsel süreçlerin olaya ilişkin beyin potansiyelleri (OIP) ile incelenmesi

Abstract

7. ÖZET Demans, multipl kognitif defisitlerin ortaya çıkması, daha önceki durumda ve günlük yaşam aktivitelerinde ciddi bozulma olarak tanımlanır (DSM IV). Alzheimer Hastalığı (AH) demansın en sık rastlanan nedenidir. En sık rastlanan ve en ciddi semptom amnezidir. Progresif amnezide, tüm kognitif yetilerde ve fonksiyonlarda meydana gelen azalma global demansla sonuçlanmaktadır. Klasik oddball paradigmasıyla elde edilen P3b potansiyeli hedef uyaranların saptanması sırasında, P3a potansiyeli ise yenilik (novelty) paradigmasında hedef olmayan yeni uyaranlara dikkatin yönlendirilmesinde işlev gören dikkat kaynaklarının yansımalarıdır. Alzheimer Hastalığında (AH) başta bellek süreçlerinde olmak üzere çeşitli kognitif alanlarda bozulma görülür. Bu çalışmada, klasik oddball paradigması ve yenilik (novelty) paradigması kullanılarak elde edilen Olaya İlişkin Potansiyellerin (OÎP) genlik ve latanslarının AH'nda etkilenen bilişsel alanları yansıtıp yansıtmadığı araştırıldı. Mini mental durum muayenesi (MMSE) uygulanmış 15 sağlıklı gönüllü ve İstanbul Tıp Fakültesi, Nöroloji AD, Davranış Nörolojisi ve Hareket Bozuklukları biriminden Alzheimer Hastalığı (AH) tanısı alarak gönderilen 22 hastada P3b ve P3a OÎP'leri ölçüldü. Sonuçlar GDS (Global Deterioration Scale) ve CDR ölçekleriyle (Clinical Dementia Rating Scale) evrelendirilmiş hastalarda hastalık evresiyle ve kontrol grubuna ait sonuçlarla karşılaştırıldı. AH varlığı ve evresine ilişkin P3a ve P3b genlik ve latans farklarının istatistiksel anlamlılığı ANOVA testi ile incelendi. Oddball paradigmasında P3b açısından kontrol grubu ve hastalar arasında anlamlı bir fark bulunmazken, yenilik paradigmasıyla elde edilen P3a latansı, erken evredeki hastalarla kontroller arasında anlamlı bir fark göstermemesine karşın, orta evredeki hastalarda kontrol ve erken dönem hastalara göre anlamlı bir uzama göstermiştir. Ayrıca, tüm hastalarda yenilik paradimasındaki hedef uyaranlara karşı elde edilen P3b potansiyelinin genliği pariyetal kanalda ileri derecede anlamlı bir düşüş göstermektedir. Bu bulgular, yenilik paradigmasındaki çeldirici uyaranların işlenmesinde bir gecikme olduğunu ve bunun aynı paradigmadaki hedef uyaranlara karşı dikkatin yönlendirilmesini güçleştirdiğini düşündürmektedir. 52Literatürde AH ile kontrol grubu arasında gözlenen belirgin P3b genlik ve latans değişimleri, bu çalışmada muhtmelen olguların erken evresine bağlı olarak saptanmamıştır. Ancak, yenilik paradigmasında ölçülen P3b potansiyellerinin erken evre AH olgularını saptamada klasik oddball paradigmasına göre daha duyarlı olduğu görülmektedir. 53

8. SUMMARY Dementia has been described as development of multiple cognitive deficits, representing a decline from previous level and severe enough to cause impairment in activities of daily living (DSM IV). Alzheimer's Disease is the most frequent cause of dementia. Amnesia is the the earliest, most frequent and severe symptom. In progressive amnesia, slow decline in all cognitive domains and all functions results in global dementia. P3b is an event related potential (ERP) generated by the Oddball Paradigm during a target detection task; P3a is generated by the novelty paradigm, reflecting the attention mechanisms responsible of attention switching to novel stimuli. In Alzheimer's Disease (AD) there are defects in the memory processing and cognitive domains. In this study, we investigated whether the amplitudes and the latencies of the ERP's reflect the cognitive domains affected in AD. P3b and P3a were measured from 15 healthy volunteers and 22 patients referred from the Department of Behavioral Neurology and Movement Disorders, Department of Neurology, Istanbul Medical Faculty, with a diagnosis of AD. All of the subjects were evaluated with the mini mental state examination (MMSE). The results were compared with GDS (Global Deterioration Scale) and CDR (Clinical Dementia Rating Scale) scores of the patients and the results obtained from the controls. The statistical significance of the differences in P3a and P3b amplitudes and their latencies due to the presence and the stage of AD were analyzed with ANOVA. In the oddball paradigm the difference in P3b values between the patients and the control group was not statistically significant. In the novelty paradigm the difference in P3a latency between the mild patients and the control group was not statistically significant; however, there was a significant prolongation in moderate patients compared both to controls and mild patients. In all patient groups, the amplitude of the P3b generated by the target stimuli of the novelty paradigm showed a significant decrease in the parietal lead. These findings, suggests that there is a delay in the processing of the distractor stimuli in the novelty paradigm, and that this causes a difficulty in attention switching to the target stimuli of the same paradigm. 54In this study, the oddball P3b amplitude and latency changes observed between the AD and control groups reported in the literature have not been observed possibly due to subjects' being in an early stage of the disease. However, it has been observed that the P3b obtained by the novelty paradigm is more sensitive in detecting early stage AD subjects than the classical oddball paradigm. 55