Privatization of archaeology: Case of Turkey

Abstract

Bu tez arkeoloji alanındaki özelleştirme kavramını ve özellikle Türkiye örneklerinden yola çıkarak farklı özelleştirme yöntemlerini incelemektedir. 21. yüzyılda arkeoloji uygulamalarının sınırları genişletilmekte ve kazılardan beklentiler bilimsel araştırmaların yanı sıra eğitim ve sosyal hizmetleri de kapsayacak şekilde toplum odaklı olarak biçimlenmektedir. Bu durumda ?arkeolojinin özelleştirilmesi? tüm destekleyici aktivitelerin devlet dışındaki kurumlardan kaynak bulması durumuna işaret etmektedir. Arkeoloji pratiğinde önemli yer tutan destekleyici aktiveler bu çalışma kapsamında dört başlıkta toplanmıştır: arkeolojik alanların mülkiyeti, kiralanması ve devri, kontrat arkeoloji, arkeolojik alan yönetimi ve arkeoloji uygulamaları sponsorlukları. Çalışma sözü geçen başlıklar altında ortaya çıkan özelleştirme uygulamalarının dünyadaki örneklerini Türkiye örnekleri ile karşılaştırmaktadır. İlgili yasal çerçeve, uluslararası anlaşmalar ve yerel düzenlemeler incelemenin ana temalarını oluşturur.Pek çok durumda arkeolojik miras, turizm, yerel kalkınma veya yeniden kullanım yollarıyla finansal bir kaynak yaratabildiği sürece daha iyi korunmaktadır. Buna paralel olarak Türkiye'de son yıllarda yürürlüğe giren pek çok yasa devletin özel sektör ile işbirliği yaparak kültürel mirasın kullanılarak korunmasına sıcak baktığını göstermektedir. Buradan yola çıkarak, çalışmanın diğer bir amacı özel sektörün arkeolojiye ve özellikle belli arkeolojik alanlara yaptıkları yatırımların nedenlerini incelemektir. Şirketlerin amaçlarını anlamak için, çalışmanın bir bölümü medya haberleri, kazı raporları ve söz konusu şirketlerle yapılan şahsi görüşmelere ayrılmıştır.

This thesis examines the concept of privatization in the field of archaeology and investigates the types of private intervention by analyzing cases with specific reference to Turkey. In the 21st century, the boundaries of archaeological work are being enlarged since the expectation from excavations has shifted from mere scientific work to a more community based one which involves education and public outreach. Therefore, the ?privatization of archaeology? refers to occasions in which accompanying activities are finding alternative income sources. For this study, these activities are identified as: ownership, rental and acquisition of archaeological property, contract archaeology, management of archaeological sites, sponsorship of archaeological practices. The study compares the international movements towards privatization under these headings to the recent endeavors in Turkey. Related legal framework, international conventions, local legislations are the main considerations of the analyses.In many instances, archaeological heritage is protected as long as it can stick itself to an economic activity by generating income through tourism, local development or re-use of archaeological assets. Accordingly, a range of recent legislative initiatives ratified in Turkey indicate the willingness of the state to ensure re-use and conservation through economic exploitation of heritage in collaboration with the private sector. Consequently, the study aims to explore the motivations of the private enterprises for investing in archaeology in Turkey and their attitudes towards the selection of particular sites. A part of the study is devoted to research on press releases, excavation reports and interviews with the current sponsoring companies to grasp their intentions.