Following the traces of a female saint in and out of Constantinople: The cult of St. Euphemia and a rescue project proposal for the church by the Hippodrome

Abstract

Yaklaşık 1700 yıl önce Khalkedon'da (Kadıköy) şehit edilen Azize Euphemia'nın kültü bugün hala İstanbul'da varlığını korumaktadır ve azizenin yortu günü olan 16 Eylül kültün oluştuğu 4. yüzyıldan bu yana devam eden bir gelenek olarak Fener-Rum Patrikhanesi'nde kutlanmaktadır. Sonradan Khalkedon Ortodoksluğu'nun tanımı ile özdeşleştirilmiş bir Doğu Kilisesi azizesi olmasına rağmen Batı Kilisesi ve Monofizit Kilise tarafından da kabul görmüş ve kutsal sayılmıştır. Bu çalışma azizenin günümüzde de devam eden kültünü ve bu kültün Konstantniopolis ve Hıristiyanlık dünyası için önemini anlamayı amaçlar. Bu nedenle çalışma Bizans kaynaklarına dayanarak Azize Euphemia'nın kültünün oluşumu ve yayılımının tarihi, kültürel, teolojik, politik ve sosyal nedenlerini inceleyecektir. Kültün Hıristiyan topografyası üzerindeki gelişimi ve geniş coğrafi yayılımının analizi için patriarkal kayıtlar, hacıların kayıtları ve Bizans kroniklerine dayanarak azizenin kutsal emanetlerinin Konstantinopolis sınırları ve sınırların ötesindeki yolculuğu ile ona adanmış kilise ve manastırlar ele alınacaktır. Tezin son bölümü İstanbul'da azizeye adanmış ve günümüze ulaşmayı başarmış tek Bizans kilisesinin ve tarihi şehirde kendisini çevreleyen alanın geleceği için bir proje teklifi sunmaktadır. Bu proje kültürel varlıkların korunması ve yönetiminde uluslararası yaklaşım esas alınarak hazırlanmıştır.

The cult of St. Euphemia who was martyred around 1700 years ago in Chalcedon (today?s Kadıköy) still exists today in İstanbul, and the feast day of the saint is celebrated every September 16 by the Greek-Orthodox Patriarchate as a continuing tradition since its emergence in the fourth century. Although Euphemia was an Eastern saint who was later associated with the definition of Chalcedonian Orthodoxy, she was venerated by the Western and Eastern Monophysite Churches as well. This thesis aims to understand the still-surviving cult as well as its importance for the city of Constantinople and the Christian world. Thus, on the basis of the Byzantine textual evidence the study examines the historical, cultural, theological, political and social reasons for the emergence and the propagation of the cult of St. Euphemia. Patriarchal records, pilgrims? accounts and the Byzantine chronicles will then be used to analyse the development and the wide geographical spread of her cult throughout the Christian world, the journey of her relics as well as the church and monastery dedications to the saint in and beyond the borders of Constantinople. The last chapter of this study presents a preliminary proposal for the future of the only surviving Byzantine church dedicated to St. Euphemia in Istanbul together with its surroundings in the historic town. The project will be based on international criteria for the sustainable conservation and management of cultural heritage property.