Transforming farmers and cooperatives under neoliberalism: The case of sugar beet production in Konya, Turkey

Abstract

Bu çalışma Türkiye tarımında yaşanan neoliberal dönüşümleri Konya'daki şeker pancarı üretimi örneği üzerinden inceliyor. Şeker pancarı üretimi, Türkiye'deki birçok kırsal yörede önemini yitirirken, 2000'li yıllarda şeker sektöründe yaşanan neoliberal yeniden yapılanmaların ardından pancar ekimi Konya'da artış gösterdi. Bu artış, bölgedeki şeker pancarı üretici kooperatiflerinin reformlara ?başarılı? şekilde uyum sağlamasına dayandırılmaktadır. Bu çalışma bu gibi ?başarılı? örneklerde kooperatiflerin rolüne karşı eleştirel yaklaşmakta ve neoliberal/kurumsal gıda rejimi etkisi altında çiftçilerin ve kooperatiflerin değişen rollerini tartışmaktadır. Konya'nın Çumra bölgesinde yer alan Arıkören köyünde yaptığım saha çalışmasına dayanarak, ilk olarak, istikrarsız piyasa yapısının derinleşen metalaşma ve şirketleşme süreçleri ile çiftçiliği nasıl da bir tür kumar oyununa dönüştürdüğünü açıklıyorum. Ardından, yeni piyasalarda etkinlik göstermek durumunda kalan köylülerin içinde bulundukları çıkmazları, zor durumları tartışıyorum. Bu çalışma, özellikle, istikrarsız tarım ilişkileri çerçevesinde ?kendini yöneten bireyler? ve ?risk taşıyıcılar? olmaya zorlanan çiftçilerin nasıl ?hesap yapan bedenlere? dönüştüğünü gösteriyor. Böylesi bir piyasa ortamında, şeker pancarı üretiminin çiftçilerin üretime devam etmelerini sağlayan yeni bir üretim modeli olarak ortaya çıktığını öne sürüyorum. Bu bağlamda, daha önceden devlet kuruluşu olan Konya Şeker Fabrikasının tarım endüstrisinde oynadığı öncü rolü, kurumun şirket ve kooperatif özelliklerini birlikte barındıran yeni amalgam yapısı ve çiftçiler ile kurduğu sözleşmeli ilişkiler üzerinden inceliyorum. Çalışmam, tarımdaki neoliberal dönüşümlerin etkisini anlamak için makro yaklaşımların yetersiz olduğunu ve bu dönüşümlerin doğurduğu yeni tarım ilişkilerini kavramak için yeni piyasaların oluşumunun insanları yerelde nasıl etkilediğine odaklanan etnografik örnek olay incelemeleri yapılması gerektiğini göstermektedir.

This thesis discusses neoliberal transformations in Turkish agriculture through a case study on sugar beet production in Konya. In contrast to the declining importance of sugar beet production in many rural communities in Turkey, beet cultivation has increased in Konya in the wake of the neoliberal restructuring of the sugar sector in Turkey in the 2000s. This increase is attributed to the ?successful? adjustment of the beet producers? cooperatives in the region to the reforms. This study takes a critical stance toward the role of the cooperatives in such ?successful? cases and discusses the changing role of farmers and cooperatives under the impact of the neoliberal/corporate food regime. On the basis of fieldwork conducted in the Arıkören village in Konya?s Çumra District, I first show how a precarious market structure has turned farming into a form of gambling with deepening commodification and corporatization processes. Second, I discuss the predicaments of farmers who have to operate in new markets. Particularly, my study demonstrates how farmers become ?calculative bodies? who are compelled to be self-managed individuals and risk-bearers under precarious agrarian relations. In such a market setting, I argue that sugar beet production emerges as a new production model that allows farmers to continue producing. In this context, I explore the leading role of the Konya Sugar Processing Company in agro-industry on the basis of this organization?s amalgam structure containing the features of both cooperative and corporation and the contractual relation that it has established with farmers. My study shows that the impacts of neoliberal transformations in agriculture cannot be fully grasped through macro approaches; these transformations create new agricultural relations and that we need ethnographic case studies in order to understand how the formation of new markets impact upon people on the ground.