Islam and homosexuality debates in Turkey: Discursive contestation among muslims over LGBTQ rights

Abstract

Türkiye'de son birkaç yıldır İslam ve eşcinsellik tartışmaları siyasi arenada sıkça gündeme gelmeye başladı. Aralarında sivil toplum örgütleri, siyasi partiler ve pek çok etkin yazarın bulunduğu bazı İslami aktörler son yıllarda eşcinsellik ve LGBTQ haklarına karşı açıkça pozisyon almaya başladılar. Bu tez ilk olarak, eşcinsellik ve LGBTQ haklarına yönelik İslami karşı çıkışların temel dayanaklarını, ikinci olarak ise, LGBTQ haklarını savunan Müslümanların bu argümanlara ne tür stratejilerle itiraz ettiklerini tartışıyor. Bu çalışmada, eşcinselliği İslam'la bağdaşmaz kabul eden İslami söylemin, Batı evrenselciliğin eleştirisi, kültürel özcülük ve komünitaryanizm gibi temel özellikler taşıdığı iddia ediliyor. Diğer yandan, küçük bir azınlık dahi olsalar diğer bazı Müslümanların gerek İslami değerleri gerekse LGBTQ haklarını yeniden yorumlayıp birbiri ile uyumlu hale getirerek LGBTQ hakları karşıtı İslami argümanlara karşı çıktıkları ve İslam'ın içinden LGBTQ haklarını savunabildikleri açıklanıyor. Bu Müslümanların bir kısmı için eşcinsellik ve İslam arasındaki gerilim çözülmemiş olsa dahi, bu yeniden yorumlara ve anlamlandırma süreçleri, onların LGBTQ bireylere İslam içinde özgürlük alanı açmalarını ve İslami değerlerle LGBTQ haklarını bağdaştırabilmelerini sağlıyor. Böylece, neo-oryantalist homomilliyetçilik söylemi ile kültürelci komünitaryanizmin ötesine geçebilen ve eşit derece özcü olan bu iki paradigmaya sıkışmayan bir söylem üretilebilmiş oluyor. LGBTQ haklarının İslam'ın içinden savunulabilmesi evrenselcilik ile kültürel tikelcilik kutuplaşmasını aşabilen üçüncü bir yol inşa ediliyor.Anahtar sözcükler: LGBTQ hakları, evrenselcilik, İslam, Queer İslam, eşcinsellik, homomilliyetçilik, Oryantalizm, komünitaryanizm, kültürel farklılık, kültürel özcülük

For the last few years, the relationship between Islam and homosexuality has come to the fore of the political debate more than ever before in the recent history of Turkey. Certain Islamist actors including Islamic NGOs, Islamic-oriented political parties and many influential Islamic writers began to take oppositional positions against homosexuality and LGBTQ rights. This thesis engages with firstly the basic premises of the Islamic political opposition to LGBTQ rights in Turkey and secondly the challenges it receives from other Muslims who are able to develop Muslim defense of LGBTQ rights at the individual level. In this study, it is argued that the Islamic opposition to LGBTQ rights that depicts Islam and homosexuality as irreconcilable to each other utilizing critique of Western universalism, cultural essentialism, and communitarianism. On the other hand, it is asserted that this opposition to LGBTQ rights is disputed by a minority group of LGBTQ friendly Muslims. These people strive to defend LGBTQ rights by rearticulating religious norms in ways that reconcile them with LGBTQ rights. Even if for some of these Muslims the tension between homosexuality and Islam remains unsolved, these processes of rearticulation and reexamination enable them to open spaces of freedom for LGBTQ people within Islam. This study concludes that Muslim defense of LGBTQ rights achieves to move beyond neo-orientalist discourses of homonationalism, on the one hand, and culturalist communitarianism, on the other and to avoid getting caught between these two equally essentialist paradigms. It is able to build a third way depolarizing the binary opposition between universalism and cultural particularism.Keywords: LGBTQ rights, universalism, Islam, Queer Islam, homosexuality, homonationalism, Orientalism, communitarianism, cultural difference, cultural essentialism