Tarımsal dış ticaretteki serbestleşmenin seçili tarım ürünleri üzerindeki etkisi

Abstract

Tarımsal alanda dış ticaretteki en kapsamlı serbestleşme 1994'te yaşanan gelişmelerdir. Çalışmada, serbestleşmenin seçili tarım ürünleri üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu kapsamda Türkiye'de üretimi ve dış ticareti en fazla olan incir, buğday, zeytin, çekirdeksiz üzüm, kayısı ve fındık ürünlerinin dış ticaret verileri ve buna ek olarak üretim verileri incelenmiş olup serbestleşmenin hem seçili ürünlerin dış ticaretine, hem de üretimine etkileri araştırılmıştır. Çalışmada, 1989-2015 yılları arasında TÜİK tarafından elde edilerek derlenen verilere trend analizi ve fark analizi yöntemleri uygulanmıştır. Üretim ve dış ticaret verileri elde edilirken serbestleşmenin yaşandığı 1994 baz yılı olarak alınmış, bu yıla 100 değeri verilmiştir. 1994 öncesindeki ve sonrasındaki değişimler de 1994 yılına göre hesaplanmıştır. Analiz sonuçlarına göre, tarımsal dış ticaretteki serbestleşmenin incelenen tarımsal üretim kalemlerinden fındık, zeytin ve buğdayda olumsuz etkileri görülürken, incir üzüm ve kayısı üzerinde olumlu etkileri görülmektedir.

The most comprehensive liberalization in foreign trade in agriculture is development in 1994. In the study, the effects of liberalization on selected agricultural products were examined. In this context, foreign trade data of fig, wheat, olive, grape, apricot and hazelnut products, which have the highest production and foreign trade in Turkey, as well as production data have been examined and the effects of liberalization on both foreign trade and production of selected products have been investigated. In the study, trend analysis and difference analysis methods were applied to the data obtained and collected by TÜİK between 1989 and 2015. When production and foreign trade data were obtained, 1994 was taken as the base year in which liberalization was experienced, and this figure was given 100 values. The changes before and after 1994 were also calculated according to 1994. According to the results of the analysis, the negative effects of hazelnut, olive and wheat on the agricultural production items analyzed in the liberalization of agricultural foreign trade are seen, whereas positive effects are seen on the fig grape and apricot.