XIX. yüzyıla ait olan Kiril harfli Türkçe dini oyun metni üzerine dil incelemesi

Abstract

Bu tez çalışmasında 1845 yılında basılan Hazret-i Avraamın Kurban Hekayesi Kiril harfli Türkçe dini oyunun Kiril harfli metnin yanı sıra Latin esaslı transkripsiyonlu metni sunulmuş; eser imla, ses bilgisi ve şekil bilgisi özellikleri açısından incelenmiş; sözlük ve dizin çalışması yapılmıştır.İncelenen metinde Arapça ve Farsça gramer yapılarının az görülmesine karşın, sade Türkçeye ağırlık verilmiştir. Dil açısından Eski Anadolu Türçesine ait olan özelliklerle birlikte Balkan Türkçesi ve Gagauzcada görülen bazı dil bigisi unsurları tespit edilmiştir.Karamanlıca edebiyatı tarihinde önemli bir yere sahip olan bu eser, Kiril harflerine aktarılarak seslendiği topluluk ve içeriği açısından çok önemlidir. Bu araştırma, Balklanlar'da meydana gelen Kiril harfli Türkçe eserlerin tespit edilerek incelenmesi ve bilim dünyasına tanıtılması açısından karşılaştırmalı ve tarihi Türk dil bilimi için faydalı olabilir.Anahtar Kelimeler: Hazret-i Avraam, Kiril harfli Türkçe, dini oyun, Karamanlıca, transkripsiyon.

In this thesis a religious drama in Turkish and written in Cyrillic script published in the year 1845, Hazret-i Avraamın Kurban Hekayesi (The Sacrifice of Abraham) is presented along with its transcription into Latin letters. The work has been investigated with regard to spelling, phonological and morphological characteristics; a glossary and index have been provided.Emphasis has been placed on the purely Turkish elements of the grammatical structure rather than the Arabic and Persian grammatical constructions. Linguistic characteristics which belong to Old Anatolian Turkish together with those which appear to be peculiar to Balkan Turkish and Gagauz have been determined.This work, which occupies an important place in the history of literature in Karamanli Turkish, is very important because of the community it addressed and the fact that the content has been rendered in Cyrillic letters. This investigation will be useful in determining the occurrence in the Balkans of works in Turkish written in Cyrillic script and introducing them to the intellectual world for comparative and historical Turkish linguistics.Keywords: St. Abraham, Cyrillic script Turkish, religious drama, Karamanli Turkish, transcription.