Turı̇zm destı̇nasyonlarında sürdürülebı̇lı̇r rekabet avantajının sağlanmasında paydaşların rolü – Azerbaycan örneğı̇

Abstract

Son yıllarda uluslararası turizm pazarlarında bazı bölgeler turist sayısı ve gelirlerinde azalma sorunları yaşarken, turizmin döviz girdisi sağlama, milli geliri arttırma ve sunduğu istihdam fırsatlarından daha fazla yararlanmak isteyen yeni destinasyonların pazar paylarını artırmak için rekabet yarışı içerisine girdikleri görülmektedir. Turistik destinasyonların rekabet üstünlüğü elde etmesi, rakiplerinden daha nitelikli mal ve hizmetlerin üretilmesi ile daha fazla turistin bölgeye çekilmesi süreci olarak ifade edilmektedir ki, bu gücün korunması ve sürdürülmesi, rekabete etki eden faktörlerin iyi bir şekilde analiz edilmesi ve uygun stratejilerin geliştirilmesine bağlıdır. Turizm destinasyonlarına ilişkin yapılan çalışmalarda, rekabete etki eden çok sayıda objektif ve sübjektif ölçülebilir faktörün varlığından bahsedilmiştir ki, tüm bu faktörlerin bir araya getirilmesinde destinasyondaki paydaşlar arasında güçlü iletişim ve işbirliğine gerek duyulmakta ve bunun sürdürülebilir rekabet üstünlüğü kazanmaya da yardımcı olacağı ifade edilmektedir. Bundan yola çıkarak, bu tezin amacı son yıllarda turizmin gelişim gösterdiği destinasyonlardan biri olan Azerbaycan'ın uluslararası pazarlarda sürdürülebilir rekabet avantajı elde etmesinde paydaşların rolleri ve bunlar arasındaki ilişkilerin belirlenmesidir.Çalışma kapsamında Azerbaycan turizmindeki paydaşların görüşlerini belirlemek amacı ile niteliksel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği kullanılarak veriler toplanmış, ardından rekabet gücüne etki eden faktörler Heath'in rekabet modeline göre incelenmiştir. Araştırma sonucunda, paydaşların görüşleri doğrultusunda Ulusal Turizm Konseyi'nin kamu, SKAL ve Azerbaycan Amerikan Şirketleri Derneği'nin ise özel sektördeki paydaşları bir araya getirme ve rekabet gücünü arttırmaya önemli katkılar sağladığı, ancak bunun yanında kamu-özel sektör, yerel ve merkezi örgütler arasındaki ilişkileri güçlendirme amacıyla destinasyon yönetim örgütlerinin oluşturulmasının daha sürdürülebilir rekabet gücü elde edilmesine yardımcı olacağı analiz edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Destinasyon Rekabet Gücü, Paydaşlar, Azerbaycan

In recent years, some tourist destinations face dramatic declines in visitor numbers and tourism revenues when other destinations compete with each other more intensely for gaining more market share from the tourism foreign exchange revenues and tourism direct and indirect employment opportunities. The sustainable competitiveness of the destination is to attract more visitors to the destination with producing more qualified tourism products and satisfying tourism experiences and generating more revenues than their competitors, when developing successful policies and strategies for sustaining all of the natural and cultural tourism resources. According to the several researches, there are a great number of objective and subjective measurable components that impact the creating and sustaining competitiveness in the tourist destinations and partnership among all of the stakeholders is must for bringing all the factors together and enhances sustainable tourism competitiveness in the destinations. From that point of view, the main objective of this research is to determine the role of the stakeholder partnerships as a factor of sustainable tourism competitiveness using the case of Azerbaijan, one of the fastest growing destination for the tourism industry. During the research, in depth qualitative interviews were conducted for determining the perspectives of stakeholders on sustainable tourism competitiveness, and then the results were analyzed and categorized according to the competitiveness model of Heath. The findings reveal that according to the views of stakeholders, Azerbaijan National Tourism Council, SKAL and American Chamber in Azerbaijan are the main organizations that contribute to the collaboration and development of tourism competitiveness in Azerbaijan with carrying out various projects, and, moreover, destination management organizations would contribute more to facilitating public-private and central-local government partnerships and would help to gain more sustainable tourism competitiveness. Keywords: Destination Competitiveness, Stakeholders, Azerbaijan