Yasama meclislerinde komisyonlar ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu`nun yasama sürecindeki rolü

Abstract

Kadın-erkek eşitliğinin sağlanması, toplumsal cinsiyet eşitliğinin gözetilmesiamacıyla yasama erkinde faaliyet göstermek üzere, dünyadaki birçok parlamentodadaimi nitelikli komisyonlar kurulmaktadır. Türkiye'de de, 5840 sayılı Kanun'unkabulü ile TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (`KEFEK`), 2009 yılındakurulmuştur.TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu'nun yasama sürecindeki rolünüaraştıran bu çalışmanın amacı, Komisyonun görev ve yetkileri ile bunları kullanmabiçimi üzerinden Komisyonun rolünü ve yasama meclisi komisyonları arasındakiyerini tespit etmektedir. Komisyonun bu süreçteki rolünü nasıl yerine getirdiğini dearaştıran çalışma, Komisyonun kuruluşundan bu yana gerçekleştirdiği faaliyetlerüzerinden etkinliği ve etkililiği bakımından tespit ve öneriler sunmayıamaçlamaktadır.Bu bağlamda; KEFEK'in yasama komisyonları arasındaki yerinin tespit edilmesiamacıyla öncelikle, yasama meclislerinde yer alan komisyonlara ilişkin literatürortaya konulmuştur. İkinci olarak, esas veya tali komisyon olarak kanun yapımsürecindeki görevi ve faaliyetlerine ilişkin bir etkinlik değerlendirmesi yapılmıştır.Son olarak; Komisyonun denetim görevi ile diğer görev ve faaliyetleri ele alınmış,Komisyonda görüşülen örnek kanun tasarıları bakımından Komisyonun tutumuincelenmiştir. Hak koruması bakımından toplumsal cinsiyet alanına en çok etki edenkanun tasarılarının seçilmesi ile Komisyonun tutumu; güçlülük-zayıflık, uzmanlık-sıradanlık ve partizanlık-objektiflik açılarından ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Yasama Komisyonu, TBMM Kadın Erkek Fırsat EşitliğiKomisyonu, KEFEK, toplumsal cinsiyet eşitliği, kadın-erkek eşitliği.

In numerous parliaments around the globe, standing or portfolio parliamentary committees have been established for maintaining and monitoring the gender equality in legislative process. With the enactment of the Law No. 5840 in Turkey, the Committee on Equal Opportunities for Men and Women (`KEFEK`) was formed in 2009 as a standing committee. The present thesis aims at examining the role of KEFEK in the legislative process considering the literature as regards the parliamentary committees. At the same time, the thesis analyzes KEFEK's effectiveness and critically assesses its influence over the legislative activities to provide suggestions. In order to determine the place of KEFEK among the legislative committees, at first, the literature in relation to the parliamentary committees is reviewed. Second, an activity assessment of KEFEK is provided as regards its duties and activities as a primary or secondary committee. Third, the auditing duty and other duties of KEFEK are reviewed. Finally, its position in terms of the selected draft laws is discussed. The position of KEFEK is analyzed from the perspectives of `strength-weakness`, `expertise-mediocrity` and `partisanship-objectivity` by choosing the draft laws which have a major impact on the gender equality.Keywords:Parliamentary Committee, Committee on Equality of Opportunity for Women and Men on Turkish Parliament, KEFEK, gender equality, equality of woman and man.