Alâî B. Muhibbî`nin Netîcetü`s-sülûk Fî tercme-i Nasîhati`l-Mülûk adlı eseri ve siyaset düşüncesi

Abstract

Bu tezde II. Selim (1566-1574) dönemi mesnevîhan ve siyâsetnâme müellifi olan Alâî b. Muhibbî eş-Şîrâzî'nin, (ö. 966/1559'dan sonra) Gazzâlî'ye (ö. 505/1111) ait olan Nasîhatü'l-mülûk adlı eserinin Türkçe tercümelerinden Netîcetü's-sülûk fî terceme-i nasîhati'l-mülûk adlı eserinin tanıtımı, kaynak ve içerik analizi ile siyaset düşüncesi ele alınmıştır. Eser Nasîhatü'l-mülûk çevirileri içinde yer yer şerhli ve mütercimin önemli ilavelerini hâvi olması bakımından önem arz ettiği gibi II. Selim'e şehzadeliği döneminde sunulması bakımından da kayda değerdir. Tezde ilk önce Nasîhatü'l-mülûk hakkındaki tartışmalar ve literatür, ayrıca eserin çevirileri üzerinde durulmuştur. İkinci olarak siyâsetnâme geleneği üzerinde durulmuş ve bir siyâsetnâme müellifi olarak Alâî b. Muhibbî hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca Netîcetü's-sülûk fî terceme-i nasîhati'l-mülûk'un Muhibbî'ye aidiyeti, yazılış amacı ve tarihi, ayrıca nüshaları ve şerh tekniğine değinilmiştir. Son olarak Muhibbî'nin esere eklediği hususlar bağlamında eserin muhteva tahlili yapılmış ve Muhibbî'nin siyaset düşüncesinin ana hatları sunulmuştur.

This thesis, which examines Natīja al-Sulūk fī Tarjama-i Nasīhat al-Mulūk of Alāī b. Muhibbī al-Shīrāzī, (after 966/1559 A.D.) a mesnevî interpreter (mesnevîhan) and an author of political treatise (siyasetnâme) in the reign of Selim II, aims to assess it, expose its sources and make a content analyses of the text and the author's political thought. The book is initially an interpretation of al-Ghazālī's (505/1111 A.D.) Nasīhat al-Mulūk. Besides being an outstanding translation, it also has an further significance in terms of containing crucial commentary additions of Muhibbî. Another prominent feature of Natīja al-Sulūk is to be dedicated to Selim II during his princehood.Firstly discussions and literature about Nasīhat al-Mulūk and its interpretation takes place in the thesis. Secondly political treatise tradition has been depicted and information about Alāī b. Muhibbī has been given as a political treatise author. Natīja al-Sulūk fī Tarjama-i Nasīhat al-Mulūk's authenticity to Muhibbî, its purpose, history, transcripts and annotation technique have also been mentioned. Finally, content analysis of Natīja al-Sulūk fī Tarjama-i Nasīhat al-Mulūk has been made in the context of Muhibbî's excursus and then Muhibbî's political opinion has been outlined.