Koah`lı ve astımlı olgularda, akut alevlenme ve stabil dönemde; n-asteil sistein`in oksidan-antioksidan dengesi solunum fonksiyon testleri ve yaşam kalitesi üzerine etkileri

Abstract

ÖZET KOAH ve astım patogenezinde oksidatif stresin önemli rol oynadığına dair kanıtlar artmaktadır. Çalışmamız akut ve stabil dönemdeki KOAH ve astımlı hastalarda antioksidan bir ilaç olan N-Acetylcysteine (NAC)'in oksidatif stres, solunum fonksiyon testleri ve yaşam kalitesi üzerine etkilerini araştırmak amacıyla düzenlendi. 20 stabil KOAH'h ve 20 stabil astımlı hasta çalışmaya dahil edildi. Bu hastalara mevcut medikal tedavilerine ek olarak 600 mg/gün NAC tedavisi verildi. NAC tedavisi öncesi ve sonrası oksidanlardan plazma malondialdehid (MDA), antioksidanlardan glutatyon peroksidaz (GPx), katalaz ve süperoksid dismutaz (SOD) düzeyleri çalışıldı. Ayrıca ekzeserbasyondaki 20 akut KOAH'h ve 20 akut astımlı hasta hastanede yatarak tedavi gördüler. Bu hastalar NAC tedavisi alıp almamalarına göre 2 alt gruba ayrıldılar. Stabil KOAH'h grupta NAC (3 ay süreyle 600 mg/gün) tedavisi ile katalaz değerlerinde artış saptandı (tedavi öncesi 4.78±2.21 nmol/dk/ml ve tedavi sonrası 6.40±2.82 nmol/dk/ml; p=0.04). Stabil KOAH'hlarda tedavi sonrası FEVİ değerlerinde farklılık saptanmazken (p>0.05) yaşam kalitesinin fiziksel işlev parametresinde iyileşme görüldü (75.50±22.58 ve 83. 25± 15.24, p=0.01). Akut KOAH'h hastalarda NAC tedavisi alan ve almayan gruplar arasında GPx değerlerinde önemli farklılıklar saptandı. NAC alan grupta GPx değerlerinin diğerlerine göre daha yüksek olduğu tespit edildi (p=0.001). Yine aynı grupta duygu gösteriminde belirgin bir iyileşme mevcuttu (p=0.01). Stabil astımlı hastalarda ise tedavi sonrası antioksidan enzimlerde (GPx, katalaz ve SOD) belirgin bir artış saptandı. Ortalama değerleri sırasıyla; tedavi öncesi 169.28±35.88 nmol/dk/ml, 4.00±3.30 nmol/dk/ml ve 0.85±0.42 U/ml iken tedavi sonrası 199.40±36.90 nmol/dk/ml, 5.87±2.68 nmol/dk/ml ve 1.21±0.41 U/ml (p=0.01, p=0.04 ve p=0.01) bulundu. Aynı grupta FEVj ve yaşam kalitesi parametrelerinde tedavi öncesi ve tedavi sonrası fark yoktu. Stabil astımlı hastalarda 3 ay süreyle NAC 600 mg/gün kullanımının oksidan-antioksidan düzeyleri üzerine etkisi olmazken, akut astımlı hastalarda genel sağlık algılamasını artırdığı saptandı (52.16+21.53 vs 31.24±16.46, p=0.02). KOAH ve astımlı hastalar başlangıç ve tedavi sonrası karşılaştırıldığında; Stabil KOAH'h ve astımlı hastaların ilk başvurulan sırasındaki oksidan-antioksidan düzeyleri arasında fark bulunmazken (p>0.05) NAC tedavisi sonrası stabil astımlı hastalarda SOD düzeyi KOAH'hlara göre belirgin olarak yüksekti (1.21±0.41 U/ml ve 0.88±0.48 U/ml, iip=0.02). Yine her iki grup arasında tedavi öncesi-tedavi sonrası SFT ve yaşam kalitesinde anlamlı farklılık yoktu. Akut KOAH ve akut astımlı hastaların başlangıç ve stabilleştikten sonraki A oksidan-antioksidan düzeyleri ve A FEVı değerleri arasındaki farklar karşılaştırıldığında anlamlı değişiklik saptanmazken (p>0.05), A genel sağlık algılaması akut astımlı hastalarda KOAH'lılara göre belirgin olarak daha fazla iyileşmiş bulundu (p=0.01). Sonuç olarak; akut KOAH ve akut astım ekzeserbasyonunda oksidatif stresin arttığı ve bunun da tedavi ile düzeldiği saptanmıştır. Ancak NAC tedavisinin oksidatif stres üzerine akut astımda etkisi bulunmazken, akut KOAH'da pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Diğer taraftan, stabil hastalarda NAC tedavisi hem KOAH hem de astımda antioksidan enzim seviyelerini artırmaktadır. NAC tedavisi ile stabil astımda yaşam kalitesi düzelmezken; stabil KOAH, akut KOAH ve akut astımda NAC tedavisi yaşam kalitesini artırmaktadır. KOAH ve astımlı hastalar karşılaştırıldığında ise stabil astımlı hastalarda NAC tedavisi SOD düzeyini stabil KOAH'lılara göre belirgin olarak arttırmaktadır. Benzer olarak NAC tedavisi akut astımlı hastalarda yaşam kalitesini akut KOAH'lı hastalara göre çok daha fazla iyileştirmektedir. Yaşam kalitesi ve oksidatif hasar üzerine pozitif etkilerinden dolayı astımlı hastalarda NAC kullanımının KOAH'lı hastalara göre daha yararlı olacağı düşünülebilir. Anahtar Kelimeler: KOAH, astım, ekzeserbasyon, NAC, oksidatif stres, solunum fonksiyon testleri, yaşam kalitesi ill

ABSTRACT There is an increasing evidence that shows the role of oxidative stress in the pathogenesis of the COPD and asthma. In our study, we investigated the effects of N- Acetylcysteine (NAC) which is an antioxidant drug, on oxidant-antioxidant system, pulmonary function and quality of life (QoL) in COPD and asthma during stable period and acute exacerbation. 20 stable patients with COPD and asthma were included. In addition to their medical treatment, NAC 600 mg/day was given to the stable patients.The { values of plasma malonyldialdehyde (MDA), glutathion peroxidase (GPx), catalase and superoksid dismutase (SOD) were studied in patients before and after the NAC treatment. 20 patients with acute COPD and 20 with acute asthmatic patients were hospitalised and they were randomly divided into two subgroups according to taken NAC 600 mg/day therapy during their hospitalisation period. The value of catalase was increased by NAC therapy (600 mg/day during 3 months) in stable COPD group (before treatment 4.78±2.21 nmol/min/ml and after treatment 6.40±2.82 nmol/min/ml; p=0.04). In addition, there was an improvement in the physical functioning domain of QoL questionare after the therapy (75.50±22.58 vs. 83.25±15.24, p=0.01), but no difference was found in FEVi. In patients with acute COPD, a significance was determined in the value of GPx between the groups who taken NAC therapy or not. An increase was found in the NAC taken group (p=0.001). There was a significant improvement in the role limitation due to emotional problems in the same group (p=0.01). A significant increase was found in antioxidant enzyme values (GPx, catalase and SOD) after therapy in stable asthmatic patients. The mean values before therapy were respectively 169.28±35.88 nmol/min/ml, 4.00±3.30 nmol/min/ml and 0.85±0.42 U/ml. After therapy they were respectively 199.40±36.90 nmol/min/ml, 5.87±2.68 nmol/min/ml and 1.21±0.41 U/ml (p=0.01, p=0.04 and p=0.01). In the same group, no significant difference was found in FEVi and in QoL between before and after the treatment. Although NAC 600mg/day during 3 months didn't affect the oxidant-antioxidant levels and FEVi (p>0.05); NAC increased the general health perception in acute asthmatic patients (52.16±21.53 vs. 31.24±16.46, p=0,02). The differences in the values of antioxidant enzymes, FEVt and QoL before and after treatment were compared for stable COPD and asthma. Although the oxidant- ivantioxidant levels in stable COPD and asthma initially were similar (P>0.05); after the NAC treatment SOD levels in stable COPD were significantly higher than in stable asthmatic patients (1.21±0.41 U/ml vs. 0.88±0.48 U/ml, p=0.02). There was no significant difference on pulmonary functions and quality of life between stable COPD and asthma, before and after the treatment. When the differences in antioxidant enzymes, pulmonary functions and quality of life before and after trejatment were compared for acute COPD and acute asthma; the values of A antioxidant enzymes and A FEVi were similar (P>0.05), but A general health perception was improved in acute asthmatic patients more than the patients with acute COPD (p=0.01). Conclusively, oxidative stress is found to be increased in acute exacerbation of COPD and asthma and is found to be decreased after the treatment. NAC therapy has no effect in acute asthma, but it has positive effect in acute COPD on oxidative stress. On the other hand, in stable patients NAC therapy increased antioxidant enzyme levels both in COPD and asthma. Although quality of life was improved by NAC treatment in stable COPD, acute COPD and acute asthma; there was no effect in stable asthma. When the patients with COPD and asthma were compared; NAC therapy increased SOD levels in stable asthmatic patients more than the patients with stable COPD. Similarly, in acute asthmatic patients quality of life was improved by NAC treatment more than the patients with acute COPD. Therefore the use of NAC may be assumed to improve the quality of life and oxidative damage in asthma more than in COPD. Key Words: COPD, asthma, exacerbation, NAC, oxidative stress, pulmonary function tests, quality of life