Oral kontraseptif kullanımının periferik kemikler üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Yücer G.; Oral kontraseptif kullanımının periferik kemikler üzerine etkisi Kontrasepsiyonun tarihçesi eskiye dayanmaktadır. Üreme kontrolü, toplumlar modernleştikçe daha da önemli hale gelmiştir (1). Oral kontraseptiflerin içinde yer alan ve steroid hormonlar olarak isimlendirilen östrojen ve progesteron, çeşitli mekanizmalarla etkisini gösterir. Bu hormonların, kontraseptif etkisinin yanında, diğer sistemler üzerine yararlı etkileri de bulunmaktadır. Bunlardan biri de kemik üzerine olan etkileridir. Östrojen, etkisini Vitamin D ve paratiroid hormon sentezini ve barsak kalsiyum reabsorbsiyonunu arttırarak yapar. Oral kontraseptiflerdeki östrojenin, kemiklerde yapmış olduğu değişiklikler kemik dansitometresiyle değerlendirilebilir. Çeşitli çalışmalarda oral kontraseptiflerin femur ve lomber vertebrada olumlu yöndeki etkileri gösterilmiştir. Bu çalışmadaki amaç ise kullanılan oral kontraseptifin periferik kemikler (proksimal ulna ve radius, distal ulna ve radius) üzerinde etkisinin olup olmadığının araştırılmasıdır. Bu çalışma, Mayıs 2003 ve Ocak 2005 tarihleri arasında, Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum polikliniğine başvuran 18-35 yaş arası, 50 sağlıklı kadında yapıldı. Korunma yöntemi olarak oral kontraseptif kullanabilecek ve herhangi bir kontraendikasyonu olmayanlar çalışmaya dahil edildi. Oral kontraseptif olarak 20p.g Ethinyl estradiol + 100 fig Levonorgestrel; (Miranova, Schering, Türkiye) kullanıldı. Oral kontraseptif kullanmadan önce ve kullandıktan 1 yıl sonra, kadınlara kemik dansitometresi yapılarak femur boynu, lomber vertebra, proksimal radius ve ulna, distal radius ve ulna değerlendirildi. Önceki ve sonraki değerler, birbirleriyle karşılaştırıldı. Hastaların, oral kontraseptif öncesi ve sonrası, kemik yapım ve yıkım ürünleri olarak bilinen kalsiyum, parathormon, osteokalsin, 25-OH-D3, kollajen-C peptid ve OH-prolin değerleri de çalışıldı. Oral kontraseptiflerin periferik kemiklerde ve kemik yapım ve yıkım parametreleri üzerinde yapmış olduğu değişiklikler değerlendirildi. Çalışmamız sonucunda oral kontraseptif kullanımı ile periferik kemiklerden proksimal ulna ve radiusta istatistiksel olarak anlamlı bir artış saptandı. Oral kontraseptif kullanımıyla, kan kalsiyum seviyesinde istatistiksel olarak anlamlı bir artış, idrar OH-prolin seviyesinde de bir azalma tespit edildi.VI Anahtar Kelimeler: Oral kontraseptif, Miranova, KMD, periferik kemik, kemik yapım ve yıkım ürünleri

vıı ABSTRACT Yücer G.; The effect of oral contraceptives on peripheral bones. The contraception has been a very old subject. Controlling this has been becoming more important as the communities have developed. Estrogen and progesterone that exist in he oral contraceptives and that are called as steroid hormones show their effects with several mechanisms. Beside their contraceptive effects, both estrogen and progesterone have many useful effects affecting other systems. One of the pointed effects is the one over the bones. It directly affects osteoblasts by increasing the synthesis of parathyroid hormone and vitamin-D and increasing the reabsorption of calcium in the intestine with the help of cytokines, growth hormone and local factors. It is known that the modifications on the peripheral bones made by estrogen used in oral contraceptives can be evaluated with bone mineral densitometer. The positive effects of oral contraceptives on femur and lomber vertebra are determined in various studies. Our aim in this study is whether oral contraceptives have effects on peripheral bones like proximal ulna and radius, distal ulna and radius. This study was perfomed on 50 healthy women between ages 1 8 and 35, who applied to our Gynecology and Obstetrics clinic in Kırıkkale University Medical Faculty from May 2003 to January 2005. Women who are planned to use oral contraceptive with contraceptive regards and have no contraindication were recruited in this study. 20 fig Ethinyl estradiol + 100 jug Levonorgestrel;( Miranova, Schering, Türkiye) was used as the oral contraceptive. Bone mineral densitometer was performed before and one year after the oral contraceptive use and the results were evaluated. Femur, lomber vertebra, proximal radius and ulna, distal radius and ulna were chosen as the preferably studied regions. The bone formation and resorpting parameters like calcium, parathormone, osteocalcine, 25-OH-D3, collagen-C peptide and OH-proline amounts were determined before and after oral contraceptive use and statistical analysis were made and their modifications on the peripheral bones are evaluated. At the result of the study, by the use of oral contraceptives, a statistically valuable increase is determined in the bone mineral density (BMD) of peripheral bonesviii proximal ulna and radius. Moreover, statistically valuable increase in the amount of calcium in the blood and a decrement on OH-prolin in the urine were determined. Keywords: Oral contraceptive, Miranova, BMD, peripheral bone, Bone formation and bone resorption.