Polikistik Over Sendromu tanısı almış kadınların, ve ultrasonografik polikistik over bulgulu kadınların, ovarian stromal ve uterin arter kan akımlarının renkli Doppler ile karşılaştırılması

Abstract

Polikistik Over Sendromu (PKOS) genellikle menarş yaşlarında bulgu veren, üreme çağındaki kadınların yaklaşık %10'nu etkileyen prevelansı yüksek bir sendromdur. Polikistik over (PKO) tanımı ultrasonografi (USG) ile görüntülemede; her over için 12 veya daha fazla follikülün var olması, her follikülün çapının 2 ila 9 mm arasında olması ve/veya over hacminin artması(>10 ml) şeklinde tanımlanmıştır. USG değerlendirmesinde overlerin PKO görünümünde olması hastaya kesin PKOS tanısı konulmasını gerektirmez. Renkli Doppler USG incelemelerinde PKOS olgulu kadınlarda normal kadınlara göre uterin arter pulsatilite indeks (PI) değerinde anlamlı artış ve ovarian stromal arter rezistans indeks (RI) değerlerinde azalma gözlenmiştir. Bu çalışmada PKOS tanısı almış kadınlar ile PKOS tanısı olmayan, fakat klinik izleminde yapılan pelvik ultrasonografi incelemesinde overleri PKO görünümünde olan kadınların ovarian stromal ve uterin kan akımlarının renkli Doppler USG ile karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmaya PKOS tanısı almış 20 olgu ile PKOS tanısı olmayan, PKO görünümlü 18 olgu dahil edildi. Her iki grupta olgularda renkli Doppler USG ile sağ ve sol tarafta olmak üzere hem uterin arter hem de ovarian stromal arter PI, RI değerleri hesaplandı. Gruplarda sağ ve sol ölçüm değerleri arasında istatistiksel fark olmaması nedeni ile sağ ve sol ölçümlerinin ortalaması alınarak uterin arter ve ovarian stromal arter PI, RI değerleri hesaplandı. Olguların menstrüel sikluslarının üçüncü gününde serum androstenedion, dehidroepiandosteron, serbest testosteron, testosteron, seks hormonu bağlayan globulin, folikül stimule edici hormon, prolaktin, luteinizan hormon ve östradiol seviyelerine bakıldı. PKOS grubu ve PKO grubu arasında uterin arter PI, uterin arter RI, ovarian stromal arter PI, ovarian stromal arter RI, değerleri arasında istatiksel olarak anlamlı fark görüldü (p değerleri sırasıyla; p<0,001, p<0,01, p<0,001, p<0,001). PKOS grubunda ovarian stromal arter RI için korelasyonu tespit edilen AS, DHEAS değişkenleri adımsal regresyon analizi ile değerlendirildi. Ovarian arter PI ile AS arasında anlamlı negatif ilişki görüldü ( p=0,005, ß=-0,606). PKOS grubunda uterin arter PI için korelasyonu tespit edilen AS ve LH değişkenleri adımsal regresyon analizi ile değerlendirildi. Uterin arter PI ile LH arasında anlamlı pozitif ilişki görüldü ( p=0,011, ß=0,029). PKOS olgularında serum androjen seviyelerinde artışın arterlerdeki vasküler direnç de artışa neden olduğu bilinmektedir. Bu ilişki çalışmamızda PKO benzeri olgular için gösterilememiştir. PKOS ve PKO olguları üzerinde daha yüksek olgu sayıları ile beraber hastaların izlemlerinde Doppler USG ile yeni çalışmaların yapılması hem PKOS hastalığın etiyolojisinin ve klinik sonuçlarının anlaşılmasında daha yararlı olabilecek hem de PKO olgularında PKO görünümünün klinik sonuçlar üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi açısından yarar sağlayacaktır.

Polycystic ovary syndrome (PCOS) has high prevalence affecting 10 % women at reproductive age and its symptoms usually begin with menarche. Polycystic ovary (PCO) is defined by ultrasonography (USG) as the presence of at least 12 or more follicules whose diameters are between 2 and 9 mm, at each ovary, and /or as ovary volume increase (>10 ml).PCO appearance of ovaries at USG does not guarantee PCOS diagnosis. At color Doppler USG examinations of PCOS patients, it was observed that, uterine artery pulsatility index (PI) values were significantly high, while ovarian stromal artery resistance index (RI) values were lower with respect to normal women. In this study, we aimed to compare ovarian stromal and uterine blood flow in PCOS patients and patients whose ovaries have PCO appearance at pelvic ultrasonographic examination, by using color Doppler USG. PCOS diagnosed 20 women and 18 PCO presenting women were included to the study. In each group both uterine artery and ovarian stromal artery PI and RI values were calculated bilaterally by color Doppler USG. Uterine arterial and ovarian stromal arterial PI and RI values were calculated by using median values of right and left arterial values because measured values of both right and left side were not statistically different. Serum androstenedione, dihydroepiandosterone, free testosterone, testosterone, sex hormone binding globuline, follicule stimulating hormone, prolactin, luteinizing hormone and estradiol levels were measured at third day of menstruation for each subjects. There were statistically significant differences between uterine arterial PI, uterine arterial RI, ovarian stromal artery PI and ovarian stromal artery RI values (p<0.001, p<0.01, p<0.001, p<0.001 respectively) in PCOS and PCO groups. AS, DHEAS variables which correlated with ovarian artery RI in PCOS group, were evaluated with step wise regression analysis. A significant negative relation was observed between ovarian arterial PI and AS values (p=0,005, ß=-0,606). AS and LH variables which had correlation with uterine artery PI in PCOS group were evaluated step wise regression analysis. A significant positive relation was observed between uterine artery PI and LH values (p=0.011, ß=0.029). It is known that increase in serum androgen levels causes arterial vascular resistance. Similar results were not found in PCO group in our study. Studies including more patients and done by using Doppler USG can provide more information about PCOS etiology and can help in understanding its clinical results, additionally they can be beneficial in evaluation of the effects of PCO appearances on clinical results in PCO patients.Key Words: Polycystic ovary syndrome (PCOS), color Doppler ultrasonography (USG), uterine artery pulsatility index (PI), ovarian stromal artery resistance index (RI).